IMundarija

Birinchi bob. Qo’shma gaplar haqida umumiy ma’lumot

ⁱMundarija

Kirish.................................................................................................................................3

Birinchi bob.Qo’shma gaplar haqida umumiy ma’lumot

1.1. Zamonaviy tilshunoslikda qo`shma gaplar nazariyas...........................7

1.2. Qo’shma gap haqida hozirgi olimlarning nazariyalari …………..12

Ikkinchi bob. Qo’shma gap turlari.

2.1. 2.1 Bog’lovchisiz qo’shma gap haqida ma’lumot ……...... ……………15

2.2 Bog’langan qo’shma gap va bog’langan qo’shma gapda ishlatiladigan tinish elgilar haqida ma’lumot . ..........................................20

2.3. Ergashgan qo’shma gap va uning turlari……………………………….25

Umumiy xulosa .......................................................................................................26

Foydalanilgan adabiyotlar ro`yxati ...................................................... 27

KIRISH

Mavzuning dolzarbligi. Qo`shma gaplarni o`rganish gap ta'limotining tarkibiy qismi, undan ajratilgan holda qaralishi mumkin emas. Shuning uchun turli tipdagi qo`shma gaplarni o`rganish har qaysi til sintaksisini o`rganishning dolzarb masalalaridandir. Keyingi davrda hukumatimiz va shaxsan Prezidentimiz tomonidan ona tilini o`rgatish va o`qitish ishlariga alohida e'tibor berilmoqda. Shuni ta'kidlash lozimki, Prezidentimiz bu masalaga doim ham katta e'tibor bilan qaragan. Ona tilini amaliy o`rganish bilan birga ilmiy o`rganishga ham katta zaruriyat bor. Qo`shma gaplar tobe qismlarining o`zaro bog`lanish usullari, qo`shma gapning ichki bo`linishlari g`arbiy tillar grammatikalari va boshqa tillar (slavyan, turkiy va h.) grammatikalarida ham deyarli bir xil. Ularga berilgan ta'riflarda, talqin va tasnifi asoslarida ham o`xshashlik mavjud. Bu masala o`zbek tilshunosligida maxsus tadqiq etilgan. Qo`shma gap masalasi o`zbek tilshunosligida birinchi marta ilmiy asosda G`.Abdurahmonov tomonidan chuqur o`rganildi. Qo`shma va sodda gaplarning o`zaro munosabati, farqlari, qo`shma gapning turlari, har bir turning umumiy, xususiy jihatlari atroflicha tahlil qilinadi. O`tgan asrning 80-yillaridan boshlab qo`shma gap talqiniga yangicha yondashish - substantsial talqin yuzaga keldi. Mavjud fikrlar nihoyatda xilma-xil bo`lib, ularni jamlash zaruriyati mavzu dolzarbligini belgilaydi.