I. Bob Til fonetikasi tilshunoslikning bir tarmog‘i sifatida nimani o‘rganadi?


Undosh tovushlarni hosil bo'lish joyida o'xshatish uchun aldash varag'i


Download 60.92 Kb.
bet16/20
Sana24.03.2023
Hajmi60.92 Kb.
#1290425
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   20
Bog'liq
QOZOQ TILINING FONETIK XUSUSIYATLARI 1

2.2 Undosh tovushlarni hosil bo'lish joyida o'xshatish uchun aldash varag'i:


  • o'rta → [sch':]: baxt [ sch': a's't'ye], qumtosh [p'i sch': a´n’ik], savdogar [har xil sch': hic], toshli, hisob-kitoblar, chiqindi, aniq;

  • zch → [sch':]: o'ymakor [r'e' sch': hic], yuklovchi [gru´ sch': hic], hikoya qiluvchi [raca´ sch': hik];

  • zhch → [sch':]: defektor [p'ir'ibe' sch': ik], man [mu sch': i'na];

  • shsh → [sch':]: sepkilli [v’isnu′ sch': italiya];

  • stch → [sch':]: qattiqroq [jo' sch': e], o'tkirroq, rigger;

  • zdc → [sch':]: buster [xo'r bo'lsin' sch': ik], g‘ijimladi [baro´ sch': italiya];

  • ss → [sch':]: bo'linish [ra sch': ip’i′t ’], saxovatli bo‘ldi [ra sch': e'dr'ils'a];

  • tw → [h'sh']: ajratish [a h'sh' ip’i′t ’], snap [a h'sh' o’lk’ivat’], behuda [ h'sh' etna], diqqat bilan [ h'sh' at'el'na];

  • pm → [h':]: hisobot [a h': oʻt], vatan [a h': izna], kiprikli [r’is’n’i’ h': i’ty];

  • dh → [h':]: tagiga chizilgan [pa h': o’rk’ivat’], o’gay qiz [pa h': ir'itsa];

  • szh → [va:]: kichraytirish [ va: da'];

  • zzh → [va:]: qutulish [va va: y´t '], ateşleme [po´ va: yk], qoldiring [uyi va: da'];

  • ssh → [w:]: olib kelish [pr'in'o' w: th], kashta tikilgan [ra w: y´ty];

  • zsh → [w:]: pastroq [n'i w: yy]

  • pays → [PCS], "nima" va uning hosilalari bo'lgan so'z shakllarida tovush-harf tahlilini amalga oshirib, biz yozamiz. [PCS]: ga [ PCS o'by], hech narsa uchun emas [n'e' for PCS a], hamma narsa [ PCS o n’ibut’], biror narsa;

  • pays → [h’t] tom ma'noda tahlil qilishning boshqa holatlarida: tush ko'rgan [m'i h't a´t’il’], pochta [by´ h't a], afzallik [pr'itpa h't’e’n’iye] va boshqalar;

  • h → [sn] istisno so'zlarda: albatta [kan'e' sh a′], zerikarli [sku´ sh a ′], novvoyxona, kir yuvish, omlet, mayda-chuyda, qushxona, bakalavr ziyofati, xantal gips, latta, shuningdek, “-ichna” bilan tugaydigan ayol otasining ismi: Ilyinichna, Nikitichna, Kuzminichna va boshqalar;

  • h → [ch'n]- boshqa barcha variantlar uchun harf tahlili: ajoyib [ertak ch'n th], mamlakat [ha´ ch'n th], qulupnay [z’im’l’in’i’ ch'n th], uyg'on, bulutli, quyoshli va boshqalar;

  • !zhd → harf birikmasi o‘rnida "zhd" ikki tomonlama talaffuz va transkripsiyaga ruxsat berilgan [sch'] yoki [PCS'] yomg'ir so'zida va undan yasalgan so'z shakllarida: yomg'irli, yomg'irli.

Download 60.92 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   20




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling