Fonetikaning bo‘limlari. Tilning moddiy tayanchi bo‘lgan nutq
tovushlarini qiyosiy va tarixiy jihatdan, hozirgi holati nuqtai nazardan, texnik-
tajriba asosida o‘rganish mumkin. Shunga ko‘ra fonetika quyidagi qismlarga
ajratiladi.
1.Umumiy fonetika. Bu bo‘limda qarindosh va noqardosh tillarning fonetik
tizimiga oid ilmiy xulosalar, fonetikaning tarkibi, nutq tovushlari va ularning
turlari, ulardagi har xil o‘zgarishlar xususida umumiy ma’lumot beriladi.
2.Tarixiy fonetika. Bunda muayyan bir tilning fonetik tizimidagi taraqqiyot
va o‘zgarishlar, xususan, ba’zi tovushlarning iste’moldan chiqishi yoki yangi
tovush va tovush variantlarining yuzaga kelish sabablari tekshiriladi. Mazkur
masalalar shu tilda so‘zlashuvchi xalq tarixi bilan bog‘liq holda o‘rganiladi.
3.Qiyosiy fonetika. Qiyosiy fonetikada bir necha qarindosh tillar lahja va
tarixiy yozma manbalarning tovush tizimlari o‘zaro qiyoslash asosida o‘rganiladi.
Shunga ko‘ra qiyosiy fonetika bir tomondan, umumiy va tavsifiy fonetika
materiallariga, ikkinchi tomondan, tarixiy fonetika materiallariga asoslanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |