I bo`lim 1 ma`ruza. Kirish. Hayot faоliyati хavfsizligini ta`minlash asоslari

Boshqarish organlariga qo`yiladigan kuch kattaligi

1.1 – jadval

№	Boshqarish qismlari	Kuch
1	Dasta me`yoriy maksimal	20-40
2	Knopka, tumbler, qo`shgichlar, Yengil turi og`ir turi	1400 – 1600 6000 - 12000
3	Oyoq pedallari kam ishlatiladigan tez-tez ishlatiladigan	5 00 gacha 20 - 50
4	Qo`lda boshqarish dastaklari Davriy ishlatiladigan Ko`p ishlatiladigan	130-160 20-40

Ish joyi - bu inson mehnat faoliyatini amalga oshirishga “inson-mashina ishlab chiqarish muhiti” tizimida ma`lumotlarni aks ettirish vositalari, boshqarish qismlari va yordamchi jihozlar bilan jihozlangan joydir. Ish joylari yakka va kollektiv turlarga bo`linib, tikka, o`tirib va “tikka-o`tirib” ishlashga mo`ljallanadi.

Egronomika ish joylarini loyihalashga talablarni ifodalab beradi. Asosiy va qo`shimcha harakat zonalarni aniqlaydi, tegishlicha poldan balandlik bo`yicha, simmetriya o`qidan front bo`yicha jihozlarning joylashish zonalarini aniqlab beradi.

Odam har xil ishchi holat (tik, o`tirgan, yotgan va engashgan)larining optimal va chegaraviy o`lchamlarini aniqlash uchun ish joyini ratsional tashkil qilishda ishlatiladigan zarur antropometrik ma`lumotlar tizimlashtiriladi.

Ishning va ishchi holatlarning xarakteriga bogliq hamda har xil turdagi ishchi stollar va o`rindiqlarni konstruksiyalash bo`yicha umumiy tavsiyalar yaratiladi.

Ish joyini rejalashtirish va joylashtirishda quyidagi prinsiplarga amal qilish tavsiya qilinadi: boshida to`liq rejalashtirish, key in qismlarini, oldin optimal holda, keyin amaliy ruxsat qilinganini; ish jarayoni va jihozni rejalashtirishga yagona tizim talablari bilan yondashish.

Ish joyini loyihalashda antropometriya ma`lumotlarini hisobga olish muhimdir. Ergonomika bo`yicha manbaalarda maxsus ta`kidlanadiki, konstruktor o`zining antropometrik va psixofiziologik tavsiflarini boshqa odamlar uchun ham namunaviy deb qaramasligi va shu asosda narsalarni loyihalash jarayonini tashkil qilmasligi kerak.

Faqat inson tanasi o`lchamlari va a`zolari haqida, uning yoshi va jinsi o`rganilgan holda keng to`plangan tizimli tanlangan ma`lumotlarni jalb qilganda olcham standartlarini loyihalash uchun mustahkam ilmiy baza bo`lishi mumkin.