И. Каримов номидаги тошкент давлат техника университети

2-мавзу. Саноат корхоналарини ривожлантириш стратегиясини
шакллантириш
2.1. Корхона стратегиясининг мазмуни ва моҳияти
2.2.Корхоналарнинг бозордаги стратегияси
2.3.Ишлаб чиқариш тизимларини ривожлантириш стратегиясининг шакл ва босқичлари
2.4.Корхонанинг ташкилий тузилмаси ва унинг самарадорлик мезонлари
2.5. Корхона фаолиятини режалаштириш
Стратегия умумий тарзда фирманинг мавқеини мустахкамлаш, истеъмолчиларнинг талабларини қондириш ва қўйилган мақсадларга эришишга қаратилган бошқариш режасидир. Аниқ стратегияни танлаш - ривожланишнинг мумкин бўлган турли йўллари ва усуллари ичидан энг мақбулини танлаб олиш демакдир.
Мослашувчан автоматлаштирилган ишлаб чиқариш (МАИЧ) - бу техник воситалар ва техник мақсадлар доирасида ўзбошимчалик билан номенклатуранинг янги маҳсулотларини ишлаб чиқаришга ўтиш учун зарур бўлган ҳолларда, ишлаб чиқариш жараёнини ва тўхтовсиз ускуналарни тўхтатмасдан, бир хил ускунада қисқа вақт ичида ва энг кам харажат билан ишлаб чиқариш имконини берадиган ишлаб чиқариш ускуналар.
Мослашувчан ишлаб чиқаришнинг анъанавийларга нисбатан афзалликлари:
- ишлаб чиқариш ҳаракатчанлигини ошириш;
- янги маҳсулотларни ишлаб чиқиш вақтини қисқартириш;
- меҳнат унумдорлигини ошириш;
- ишлаб чиқариш тсиклини қисқартириш;
- ишлаб чиқариш таннархини пасайтириш
Асосий кўрсаткич - мослашувчанлик даражаси янги маҳсулотларни ишлаб чиқаришга ўтиш жараёнида вақт ва зарур қўшимча харажатлар, шунингдек, кенг маҳсулот турига қараб аниқланиши мумкин.
Мослашувчан автоматлаштирилган ишлаб чиқаришда барча таркибий қисмларнинг (технологик ускуналар, транспорт ва сақлаш тизимлари, дастурлар, асбоблар, арматура, иш қисмлари ва бошқалар билан таъминланган жойлар) ишлаши ишлаб чиқариш воситаларини ўзгартирганда ишлаб чиқариш (ишлов бериш) технологиясини тез созлашни таъминлайдиган бутун бошқарув тизими сифатида синхронлаштирилади.
Корхона стратегиясини ишлаб чиқиш иккита асосий элементни ўрганишни талаб қилади:

1. 
   ташқи муҳитни баҳолаш;
   
2. 
   корхонанинг ички ресурсларини баҳолаш.
   

Стратегия бу ташкилот вазифалари ва мақсадларига эришиш учун фойдаланиладиган ташкилий ҳаракатлар ва бошқарув ёндашувларининг тасвиридир.
Стратегия бу умумий йўналиш, бошқариш усули, қоидалар ва принтсиплар тўплами бўлиб, уларни бошқариш маркетинг ва соҳани таҳлилидан фойдаланган ҳолда корхона потенциалининг реал имкониятларига асосланган барқарор рақобат позитсияларига эришишни таъминлайди.
Корхонани ривожлантиришнинг ҳар қандай йўналиши бўйича стратегик қарорларни қабул қилишнинг учта йўналиши:

1. 
   ишлаб чиқариш харажатларини камайтиришга эътибор қаратиш;
   
2. 
   ишлаб чиқаришга ихтисослашиш;
   
3. 
   бозорнинг маълум бир сегментида устунлик.
   

Ривожланиш стратегиясини танлашга таъсир қилувчи биринчи омил бу корхонанинг ташқи муҳити.
Ишлаб чиқаришни ташкил этишнинг ривожланиш стратегиясини белгиловчи иккинчи омил - бу корхонанинг ташкилий салоҳияти.