I. Kirish II. Asosiy qism Musiqiy faoliyatda menejment

Konsert tashkilotlari boshqaruvi.
Faoliyat mahsulotlarini ishlab chiqarish va sotishni tashkil etish nuqtai nazaridan, art menejment boshqa har qanday ishlab chiqarish va boshqa savdo turiga о‘xshash jarayonni boshqarishni о‘z zimmasiga oladi, shuning uchun art menejment ham umumiy boshqaruv fanidir. Shu bilan birga konsert va kо‘ngilochar tadbirlarni boshqarish, shuningdek, san’at boshqaruvining boshqa sohalari san’at sohasiga xos bir qator о‘ziga xos xususiyatlarga ega. Boshqaruvning boshqa turlaridan farqli о‘laroq, ijodiy jarayon, uni tashkil etish nuqtai nazaridan, shuningdek, natijani “sotish” yuqori darajada о‘ziga xos zaruriyatdir.
Ijodiy mahsulotlar – musiqiy va adabiy asarlar, teatr va kinematografiya mahsulotlarini ishlab chiqarish va iste’mol qilish san’at va madaniyatdan tashqari ishlab chiqarish faoliyatining boshqa sohalariga tegishli mahsulot hamda xizmatlarni iste’mol qilish bilan bir qator о‘ziga xos xususiyatlarga ega emas. Bunday о‘ziga xos xususiyatlarning bir qismi sifatida madaniy va ijodiy loyihalar bilan bog‘liq juda yuqori xavf darajasini va ijodiy mahsulotni ishlab chiqarish muddati va uning yakuniy qiymati, marketing strategiyasi va noyob xususiyatlarga ega badiiy mahsulotlarni amalga oshirish uchun narx siyosati о‘rtasida bevosita aloqaning yо‘qligini qayd etish mumkin.¹¹
Shunday qilib, ijodiy faoliyatning о‘ziga xos xususiyatlari (ishlab chiqarish tomondan ham, iste’mol tomondan ham) haqiqiy boshqaruv jarayonlariga, ya’ni badiiy boshqaruvga katta ta’sir kо‘rsatadi. Konsert va kо‘ngilochar tadbirlarni boshqarishning о‘ziga xos xususiyatlarini tushunish uchun, avvalo, ularning yо‘nalishidan qat’iy nazar, barcha boshqaruv jarayonlariga xos bо‘lgan umumiy modellarga tayanish kerak. San’at sohasidagi menejmentning xususiyatlari qanchalik is’tesno bо‘lmasin, ular muqarrar ravishda umumiy qonunlarning maxsus holatini, ya’ni menejment muayyan mahsulotni ishlab chiqarish va sotishni tashkil etish tizimi sifatida namoyon bо‘ladi.
Boshqaruv jarayonlarini nazariy tushunishning boshqa turlari singari, san’at sohasidagi boshqaruv nazariyasi ham boshqaruv ishining mohiyatini tushuntirishga harakat qiladi, sabab va ta’sir о‘rtasidagi aloqalarni о‘rnatadi, odamlarning birgalikdagi ishi ham foydali, ham samarali bо‘lgan omillar va sharoitlarni aniqlaydi. Boshqaruvning nuqtai nazarlari va tamoyillariga asoslanib, rasmiy hujjatlarni va mavjud maxsus tadqiqotlar majmuasini asos qilib olib, boshqaruv faoliyati sifatida san’at sohasidagi menejmentning asosiy mazmuni va maqsadlarini aniqlash mumkin. Konsert va kо‘ngilochar tadbirlarni boshqarishga ham xos bо‘lgan bunday tadbirlarning asosiy yо‘nalishlari quyidagilardan iborat:
- ijtimoiy-madaniy maqsad va vazifalarni belgilash; - madaniyat va san’at taraqqiyoti jarayonlarini tashkil etish va boshqarish; - madaniyat va san’at sohasidagi eng dolzarb, ijtimoiy ahamiyatga ega tendensiyalarni aniqlash va ularni aniq tadbirlarda amalga oshirish; - ijodiy va kо‘ngilochar tadbirlar, tanlovlar, festivallar, kо‘rgazmalar, konsertlar va boshqalarni о‘tkazish; - tadbirlarni tayyorlash jarayonida faoliyat mazmunini tahlil qilish va tuzatish, ularning qiymati va semantik ma’nosi va professionallik darajasini hisobga olgan holda; - ma’naviy-axloqiy qadriyatlar va ideallarni shakllantirish, badiiy didni takomillashtirish, ijrochilarning ham, tinglovchilarning ham qiziqish va ehtiyojlari darajasini kо‘tarish; - tadbir ishtirokchilarining muvaffaqiyatli ijodiy faoliyati uchun qulay sharoit va ta’limiy (tarbiyaviy) muhitni yaratish va tinglovchilarning samarali badiiy tarbiyasini shakllantirish; - eng samarali va keng auditoriyani qamrab olishga yordam beradigan axborotni tarqatishni ta’minlaydigan reklama va marketing faoliyatini tashkil etish.¹²
Kasbiy faoliyat yо‘nalishi sifatida konsert va kо‘ngilochar tadbirlarni boshqarish - bu ijodiy, ijtimoiy va tijorat maqsadlariga erishishni ta’minlaydigan boshqaruv harakatlarining majmui. Boshqaruv faoliyati, shu jumladan art menejment, uchta asosiy bosqichni о‘z ichiga oladi.
Birinchi bosqichda о‘ziga xos ijodiy loyihani amalga oshirish strategiyasi ishlab chiqiladi (konsert, tur, musobaqa, kinofestival va boshqalar), asosiy navbatdagi bosqichlarga muvofiq boshqariladi. Bu maqsadlarni ishlab chiqish va belgilash, kerakli natijalarni prognoz qilish va uzoq muddatli rejalashtirishni anglatadi.
Ikkinchi bosqichda tezkor boshqaruv amalga oshiriladi - maqsadlarga erishish va moddiy-texnik va ijodiy resurslarni jalb qilish uchun zarur tuzilmani yaratish, shuningdek, asosiy maqsadni о‘zaro bog‘liq vazifalar tо‘plami sifatida taqdim etish va ularni amalga oshirish uchun mas’uliyatni taqsimlash. Aynan shu bosqichda loyiha doirasidagi asosiy tadbirlar rejalashtirilgan rejaga muvofiq amalga oshiriladi va rejalashtirish bosqichida belgilangan vazifalarni amalga oshirish yо‘llari sozlanadi. ¹³
Yakuniy bosqich - monitoring va erishilgan natijalarni tahlil qilish, teskari aloqa tо‘plash. Menejment nazariyasining asosiy qoidalaridan biri boshqaruv jarayonlarining spiral oqimidir. Boshqacha qilib aytganda, maqsadga erishilgan har bir tugallangan jarayon bir vaqtning о‘zida yangi boshqaruv sikli uchun boshlang‘ich nuqta vazifasini bajaradi. Boshqaruvning boshqa sohalarida bо‘lgani kabi, san’at menejmenti doirasida ham oldingi siklning oxiri keyingi davrning boshlanishi hisoblanadi. Kо‘ngilochar va konsert tadbirlarini boshqarish samaradorligi boshqaruv jarayonining barcha turlari: iqtisodiy, tashkiliy, texnik va ijtimoiy-psixologik birligi bilan ta’minlanadi. Shu bilan birga, menejmentning iqtisodiy tomoni moliyaviy-iqtisodiy jihatlarni boshqarish, tashkiliy-texnik tomoni ishlab chiqarish jarayonlarini boshqarish va resurslarni ta’minlash, ijtimoiy-psixologik tomoni esa xodimlarni boshqarish, shuningdek, yakuniy mahsulot iste’molchilari bilan о‘zaro munosabatdir.
О‘tkazilgan qisqa tahlillar, konsert va kо‘ngilochar tadbirlarni zamonaviy boshqarish, san’at menejmenti yо‘nalishi sifatida, nazariy nuqtai nazardan, boshqaruv faoliyatining maqsad va vazifalari, tamoyillari va funksiyalari, bosqichlari va bosqichlarini umumlashtiradigan murakkab tarkibiy kompleks bо‘lib, uni amalga oshirish har biri о‘z ijtimoiy ahamiyatga ega bо‘lgan missiyasini bajaradigan turli ijodiy konsert va kо‘ngilochar tadbirlarni yaratish va amalga oshirish imkonini beradi.¹⁴