I rahmonov, A. Ashirboyev


Download 5.14 Mb.
Pdf ko'rish
bet20/33
Sana14.10.2023
Hajmi5.14 Mb.
#1702576
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   33
Bog'liq
Geometrik chizmachilik shiriftlar. Rahmonov I, Ashirboyev A

Н П Ы Ж Ш И Ш  
Л Ш Ж
93-shakl
Matnda harflarning tusi
H arfning tusi deganda uning qanday rangda yozilishidan q at’i 
nazar idrok qilishda, ongda hosil b o ‘ladigan harfning to ‘qligi tushu- 
niladi. Sariq rangda yozilgan h a rf och tusli, k o ‘k rangda yozilgani 
to 'q ro q tusli, qorada yozilgani tim qora tusli b o ‘lib ko'rinadi. Turli 
tusda yozilgan harflar tag (fon)dan turli m asofada joylashgandek 
tuyuladi.
Shunda tasvirning qismi yoki matndagi bo‘lak o ‘zining tusiga qarab 
tagdan olisroq yozilgandek tuyuladi. Bunday optik aldanishlar harflar 
va ularning unsurlarining yozilishiga, harflar ichidagi va orasidagi 
ravshanlikka, harflarning ikki va uch o ‘lchamligiga ham bog'liq (94- 
shakl, a da harflar ikki o'lcham likda, 94-shakl, b da uch 9 ‘lchamlikda 
yozilgani ko‘rsatilgan).
Harfning tagdan och yoki to ‘q tusda yozilishidan q at’iy nazar 
ikki 0 ‘lchamliklar tagga yaqinroq, uch o ‘lchamliklar ko‘proq, olisroq 
yozilgandek ko‘rinadi.
47


h
94-shakl
Harfning unsurlaridan chiqiqlari, bogMovchi shtrixlari ingichkaroq 
chizilgan bo'lsa (94-shakl, a), harf qog‘oz qa’riga kirib ketayotgandek 
(E harfi), T va H harflari tekislikda yozilgandek tuyulsa, uch o‘lchamli 
T, H, E harflar (94-shakl, b) tekislikdan turli darajadagi masofada 
tasvirlanayotgandek ko'rinadi. Bunday holat harflarning fazoviylik alo- 
matlari deyiladi (72-shaklga q.). Demak, har bir harfning fazodagi o ‘rni 
undagi shtrixlarning turli yo‘g‘onlikda, ya’ni tusda yozilishiga bog'Iiq 
ekan. Harfning asosiy shtrixiga nisbatan boshqa shtrixlari orasidagi 
farq, ya’ni zidma-zidlikka qarab ulardagi fazoviylik o ‘zgarib turadi. 
Zidma-zidlik qancha каш bo'lsa, harflar shuncha tabiiydek tuyulib, 
tag (fon)ga nisbatan m e’yorida joylashadi. Bitta so'zda turli zidma- 
zidlikdagi harflar qo‘llanilsa, shu so‘z tagga nisbatan to'lqinsim on kabi 
h ar xil olislikda tasvirlanayotgandek tuyulib, o'qish ancha qiyinlashadi 
va ritmga tushmagan badiiy tuzilishi (kompozitsiyasi) buzilgan hisob- 
lanadi (95-shakl).
BADIIY TUZILISM
95-shakl


Bitta so‘zdagi harflarning turli qiyaiikda ) OZiliSi'ii (yu-jiluki j и f 
harflar oralig‘idagi rnasofalarning qoidaga binoan qoldirilmaganligi 
(96-shakl, b) kabilar ham ritmga zid hisoblanib, uning badiiy tuzi- 
lishiga zarar etkazadi.
I-MRFLKR TALQIN

Download 5.14 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   33




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling