I. С. Z o X i d o V elektrdan shikastlanishninc gldini olish va elektrdan shikastlangan kishiga birinchi yordam k o r s a t is h

Sil’vestr usuli. Bemor chalqancha yotadi. Bemorning bilak-kafti 
yuqorisidan ushlanadi va kuch bilan yuqoriga (nafas olinadi), so’ngra 
qo’llami ko’krak qafasiga tushiriladi va uni qattiq bosiladi (nafas 
chiqariladi). Minutiga 14-16 marta shunday harakat qilinadi.
SHyuller usuli. Qovurg’a yoylarini qo’llar bilan yon tomonga 
cho’ziladi (nafas olinadi), so’ngra qisiladi (nafas chiqariladi). Yuqorida 
ko’rsatilgan metod hozirgi vaqtda kam qo’llaniladi.
Og’izdan-og’izga yoki og’izdan burunga havo puflash usuli
sun’iy nafas oldirishning eng ta’sirchan oddiy usullaridan hisoblanadi. 
Bemorni boshini orqaga ko’proq engashtirib chalqancha yotqiziladi. 
Buning 
uchun 
bemorning 
kuraklari 
ostiga 
bolishga 
o ’xshatib 
yumaloqlangan kiyim-bosh yoki adeal qo’yiladi. Bemor bumini barmoqlar

---

bilan qisiladi, og’ziga doka yoki ro’molcha yopiladi va chuqur nafas olib, 
havoni bemorning og’ziga puflanadi (4-rasm).
4-rasm . O g ’izdan-og’izga su n ’iy nafas oldirish.
Nafas oldirishning bu turini havo o ’tkazgich orqali bajargan m a’qul (J- 
rasm),
5-rasm . H avo o ’tkazgich.
buning uchun bemor tilini og’iz bo’shlig’i tubiga bosib turib, asbobni 
og’ziga kiritish lozim (6-rasm).
6-rasm . Havo o ’tkazgich asbobini q o ’yish texnikasi.
Nafas chiqarish passiv bo’ladi. Bir minutda taxminan 12 marta puflanadi 
(3-5 yurak qisqarishiga bir nafas).
Bemor ja g ’lari mahkam qisilgan hollarda og’izdan burunga sun’iy 
nafas oldirish usuli foydali. Shu maqsadda bir qo’l bilan bemor boshini

---

manglayidan orqaga engashtiriladi, ikkinchi qo’l bilan iyagidan ushlanadi 
va pastki ja g ’ini yuqoriga ko’tarib og’zini bekitiladi. So’ngra, chuqur 
nafas olib, lablar bilan burunni qamrab olib jadallik bilan nafas 
chiqariladi.
B o lag a s u n ’iy n afas o ld irish d a o g ’iz va burnini b irg alik d a m ah k am
q am rab o linadi va h av o p u fla n ib (o z m iq d o rd a), k o ’krak q a fa sin in g
k o ’tarilishi u stidan k u zatib turiladi. B o lalard a nafas chastotasi 1 m in u td a 
15-18 atro fid a b o ’lishi kerak.
Sun’iy nafas oldirishda «Ambu» firmasi chiqargan Ruben 
qopchig’i nihoyatda qulay.
Y u q o rid a bayon etilg an m eto d la rg a q a rag an d a a sb o b la r (DD-1, DP-
2, DP-3, RPA-1, RPA-2, RO-1, RO-2, RO-3, RO-5 va h o k azo ) y o rd am id a 
nafas o lish k o ’proq sam ara beradi. A sboblar, ay n iq sa u larn in g s o ’nggi 
rusum lari q o ’llan ilg an d a b e m o m in g nafas olishi va nafas ch iq arish i 
av to m atik b o sh q arilad i. S u n ’iy nafas o ld irish m ustaqil n afas olish 
tik la n g u n c h a ch e k la n m a g a n h o ld a uzoq m u d d at (b ir n ech a oy) am alg a 
o sh irilish i m um kin.