I. T. Pаlvаnоv kоnstitutsiyaviy huquq

KОNSTITUTSIYAVIY HUQUQ
378
379
maqsadida sudyaga turli shaklda, qonunga xilof ravishda 
ta’sir o‘tkazish uchun uch yilgacha axloq tuzatish ishlari 
yoki uch yilgacha ozodlikdan mahrum qilish bilan, shunday 
harakat mansabdor shaxs tomonidan sodir etilsa, olti oygacha 
qamoq yoki muayyan huquqdan mahrum etib, uch yildan besh 
yilgacha ozodlikdan mahrum etish bilan jazolanishi belgilab 
qo‘yilgan.
Sudyalar mustaqilligini ta’minlash, ishni xolisona 
ko‘rishga imkon yaratish, ularni chetdan bo‘ladigan ortiqcha 
xurujlardan, ta’sirlardan saqlashning yana bir vositasi sudyalar 
daxlsizligining Konstitutsiya va qonunlarda belgilanishidir.
«Konstitutsiyaviy 
sud 
to‘g‘risida»gi 
Qonunning 
16-moddasida Konstitutsiyaviy sud sudyasining daxlsizligi 
belgilanib, unga asosan, Konstitutsiyaviy sud sudyasi tegishli 
organlarning roziligisiz javobgarlikka tortilishi mumkin emas. 
Bundan tashqari, sudyalarni majburiy keltirish, ushlab turish, 
tintuv qilish mumkin emas. Ularga nisbatan jinoiy ish faqat 
respublika Bosh prokurori tomonidan qo‘zg‘atiladi.
«Sudlar to‘g‘risida»gi Qonunning 70-moddasi ham sudyalar 
daxlsizligiga tegishli bo‘lib, uning qoidalari sud daxlsizligi turar 
joyga, xizmat binosiga, foydalanadigan transportga, aloqa 
vositalariga, xat-xabarlarga, unga tegishli ashyo va hujjatlarga 
taalluqli ekanligini qayd qilgan. Shu modda qoidasiga asosan, 
sudyalarning xavfsizligini ta’minlash maqsadida, ularga 
Oliy sud raisi va Adliya vaziri tomonidan belgilangan ro‘yxat 
bo‘yicha o‘q otish qurollari berilishi mumkin. Zarur holda 
sudya va uning oilasi uchun qurolli soqchilar ajratiladi. 
Sudyalarga nisbatan jinoiy ish faqat O‘zbekiston Respublikasi 
Bosh prokurori tomonidan qo‘zg‘atiladi. Sudya O‘zbеkistоn 
Rеspublikаsi Sudyalаr оliy kеngаshining хulоsаsi оlinmаsdаn 
vа O‘zbеkistоn Rеspublikаsi Оliy sudi Plеnumining rоziligisiz 
jinоiy jаvоbgаrlikkа tоrtilishi, qаmоqqа оlinishi mumkin emаs. 
Sudya O‘zbеkistоn Rеspublikаsi Sudyalаr оliy kеngаshining 
Viloyatlar va Toshkent shahar sudlari raislari va rais 
o‘rinbosarlari, O‘zbekiston Respublikasi harbiy sudi raisini 
lavozimga O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti, Respublika 
sudyalar Oliy Kengashining taqdimiga binoan tayinlaydi.
Qolgan sudyalar O‘zbekiston Prezidenti bilan kelishilgan 
holda, Respublika sudyalar Oliy Kengashi tomonidan 
lavozimga tayinlanadi va lavozimdan ozod qilinadi.
O‘zbekistonda sud-huquq sohasida olib borilayotgan 
islohotlar sudyalarni jazolovchi organdan fuqarolarni 
manfaatlarini himoya qiluvchi organ darajasiga olib chiqishga 
qaratilmoqda.
Sud faoliyati qoida ustuvorligini, ijtimoiy adolatga, fuqarolar 
tinchligi, manfaatlarini, mamlakat xavfsizligini ta’minlashga 
qaratilib, o‘ziga tegishli vazifalarni bajarishda majburlovchi 
choralaridan, jazolash metodlaridan foydalanadi.