I. T. Pаlvаnоv kоnstitutsiyaviy huquq

KОNSTITUTSIYAVIY HUQUQ
402
403
vaziyatning barqarorligini ta’minlashda prokuratura organlari 
faoliyati  samaradorligini  oshirish  va  rolini  kuchaytirish 
maqsadida  va  demokratik  islohotlarni  chuqurlashtirish 
bo‘yicha  jamiyat  ehtiyojlarini  hisobga  olgan  holda  milliy 
qonunchilikka  prokuratura  organlari  faoliyatini  belgilovchi 
huquqiy  asoslarini  takomillashtirish,  uning  vakolatlarini 
kuchaytirishga yo‘naltirilgan bir qator o‘zgartirishlar kiritildi.
Shuningdеk,  Bosh  prokuratura  huzurida  Iqtisоdiy 
jinоyatlаrgа qаrshi kurаshish dеpаrtаmеnti vа Mаjburiy ijrо 
byurоsi, shuningdеk ulаrning jоylаrdаgi bo‘linmаlаri fаоliyat 
ko‘rsatib kelmoqda.
Prokuraturaning  huquqni  himoya  qilishga  oid  profilaktik 
funksiyasi,  uning  muhim  ijtimoiy  vazifalarni,  davlatning 
strategik  manfaatlari  himoyasi  bilan  bog‘liq  bir  qator 
yo‘nalishlardagi faoliyati jiddiy kuchaytirildi.
O‘zbekiston 
Respublikasi 
Prezidentining 
2017-
yil 
14-martdagi 
“Huquqbuzarliklar 
profilaktikasi 
va  jinoyatchilikka  qarshi  kurashish  tizimini  yanada 
takomillashtirish  chora-tadbirlari  to‘g‘risida”gi  2833-sonli 
Qarori  asosida  -  Huquqbuzarliklar  profilaktikasi  va 
jinoyatchilikka  qarshi  kurashish  bo‘yicha  respublika 
idoralararo  komissiyasi;  Voyaga  etmaganlar  ishlari  bo‘yicha 
respublika  idoralararo  komissiyasi;  Odam  savdosiga  qarshi 
kurashish  bo‘yicha  respublika  idoralararo  komissiyasi; 
Korruptsiyaga  qarshi  kurashish  bo‘yicha  respublika 
idoralararo  komissiyasi  faoliyatlarini  muvofiqlashtirish 
O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasiga yuklandi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Ijtimoiy-iqtisodiy 
-  islohotlami  amalga  oshirish,  mamlakatni  modernizattsiya 
qilish,  inson  huquq  va  erkiniliklarining  ishonchi  himoyasini 
ta’minlashda  prokuratura  organlarining  rolini  kuchaytirish 
to‘g‘risida”gi  2017-yil  18-apreldagi  5019-sonli  Farmoni 
asosida O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi va uning 
mаnfааtlаrigа zаrаr yеtkаzishi mumkin bo‘lgаn g‘аyriqоnuniy 
хаtti-hаrаkаtlаr  tаyyorlаnаyotgаnligi  хususidа  ishоnchli 
mа’lumоtlаr  mаvjud  bo‘lgаndа  huquqbuzаrlikning  оldini 
оlish  mаqsаdidа  mаnsаbdоr  shахslаr  vа  fuqаrоlаrni 
qоnunning buzilishigа yo‘l qo‘ymаslik hаqidа yozmа rаvishdа 
оgоhlаntirаdi  hаmdа  huquqbuzаrlik  sоdir  etgаnlik  uchun 
jаvоbgаrlikni tushuntirаdi. Оgоhlаntiruv to‘g‘risidа prоkurоr 
yuqоri  turuvchi  оrgаndа  (mаnsаbdоr  shахsgа),  shuningdеk, 
оgоhlаntiruv e’lоn qilingаn shахsning ish, o‘qish jоyi bo‘yichа 
ish  bеruvchigа  (mа’muriyatgа)  yoki  yashаsh  jоyidаgi 
fuqаrоlаrning o‘zini o‘zi bоshqаrish оrgаnigа mа’lum qilishgа 
hаqli.
Prokuror  nazoratni  amalga  oshirish  jarayonida  prokuror 
faoliyati  bilan  bog‘liq  asosiy  me’yoriy-huquqiy  hujjatlarni 
qonun buzilishining mohiyatiga qarab qo‘llaydi. Bu hujjatlar 
prokuror  nazorati  hujjatlari  deb  nomlanadi.  “Prokuratura 
to‘g‘risida”gi  qonunda  quyidagi  prokuror  nazorati  hujjatlari 
belgilangan:  protest  (38-modda),  qaror  (39-modda), 
taqdimnoma (40-modda), ariza (41 -modda) va ogohlantiruv 
(42-modda)
68
.
O‘zbekiston  Respublikasi  Bosh  prokurori  va  unga 
bo‘ysunuvchi  prokurorlar  qonunlar  ijrosi  ustidan  nazoratni 
amalga  oshirish  orqali,  jinoyatchilikka  qarshi  kurashish 
samaradoriigini ta’minlash maqsadida prokuratura organlari 
tezkor-qidiruv  faoliyatini,  surishtiruv  va  dastlabki  tergovni 
amalga  oshiradigan  tegishli  organlarning  faoliyatini 
muvofiqlashtiradilar, jinoyatlarning oldini olish, fuqarolarning 
huquq va erkinliklarini buzish holatlarini aniqlash va bartaraf 
etish choralarini amalga oshiradilar.
Mamlakatda 
qonun 
ustuvorligi, 
ijtimoiy-iqtisodiy 
68  Ўзбекистон  Республикасининг  “Прoкурaтурa  тўғрисидa”ги  Қoнуни  // 
http: www lex.uz.

---