I. U. Raxmonov, K. M. Reymov, N. N. Niyozov

7.2. Interfeys o ‘zgartirgichlari, multipleksor yoki 
modem orqali hisoblagichlarda so‘rov o ‘tkazi!ishi 
bilan ENHATni tashkil etish
RS-485 umumiy shina orqali yoki multipleksorga «tokli halqa» 
interfeysi (masalan, MPR-16 turdagi) bo‘yicha yoki m a’lumotlami 
y ig ‘ish va tarqatish qurilm asi (M YTQ) orqali birlashtirilgan 
hisoblagichlar turli taqsim lash qurilm alarida joylashishi mumkin 
va so‘rov natijalari faylini shakllantiradigan k o ‘chma kompyuterda 
joylashgan dastur yordam ida bir oy davom ida bir yoki bir necha 
martta so‘rov o ‘tkazilishi mumkin (7.3-rasm).
104

---

Hisoblagichlar va MYTQ orasida doimiy aloqa y o ‘q. MYTQ 
kom m unikatsion server rolini bajaradi. M a’lum otlarni y ig ‘ish 
markazi kompyuteri so‘roviga fayl-topshiriqni shakllantiradigan va 
axborotlarni asosiy m a’lumotlar omboriga (MO) yuklaydigan dastu­
riy modullar bilan ta ’minlangan bo‘lishilozim. Hisoblagichlar vaqtini 
sinxronlashtirish ko‘chma kompyuter vaqti bilan so‘rov jarayonida 
amalga oshiriladi. K o‘chma kompyuter vaqti m a’lumotlarni yig‘ish 
markazi vaqti bilan hisoblagichlar so ‘roviga topshiriqlar fayllarini 
qabul qilish paytida am alga oshadi. Bu variantda m a’lumotlarni 
yig ‘ish markazi uchun ajratilgan kom pyuter boMmasligi mumkin, 
uning rolini ko‘chma kompyuter bajarishi mumkin.
K o‘chma kompyuterdan interfeys o ‘zgartirgichlari, multipleksor 
yoki modem orqali hisoblagichlarda so ‘rov o ‘tkazilishi bilan ENHAT 
ni tashkil etish quyidagi masalalarni yechishga imkon beradi:
• iste’mol parametrlarini aniq o ‘lchash;
• korxona va uning obyektlari b o ‘yicha energiya resurslari 
iste’molini tijorat va texnik asosida hisobga olish;
7.3-rasm. Interfeys o‘zgartirgichlari, multipleksor 
yoki modem orqali hisoblagichlarda so‘rov o ‘tkazilishi