Ichki kasalliklar ma’r

Oldini olsh va davolash. Yuqumli kasalliklar (angina,tepki, pnevmoniya, tonzillit va hokazolar) paydo bo’lishining oldini olish kerak.
Organizmni chiniqtirish uchun sport va fizkultura bilan shug’ullanish, og’iz bo’shlig’ini sanatsiya qilib turish, gavdani qattiq sovib ketishdan saqlash muhim omillardan biridir. O’tkir nefritga duchor bo’lgan bemorlar kasalxonada davolanadi. Bemor yotgan palata yorug’ va quruq, issiq, havosi toza bo’lishi kerak. Bemorga parhez buyuriladi. Tuz va suv miqdori cheklanadi. Chekish va spirti ichimliklar ichish qat’iy man etiladi.
Bemor iste’mol qiladigan taomlar asosan uglevodlar (shirin bo’tqa, tuzsiz yopilgan non, qand, qiyom, asal, ho’l mevalar, sariyog’, suzma, kartoshka, sut va hokazolar) dan iborat bo’lishi kerak. Ovqat mahsulotlarida oqsilni kamaytirish lozim. O’tkir nefritning og’ir shaklida bemor tanasida shish ko’p bo’lsa, bemor och qoldiriladi (ovqat erilmaydi, suyuqlik ham oz beriladi). Bemor ichgan suyuqlik sutkada ajratgan siydigi bir-biriga teng bo’lishi shart. Bu hol nazorat qilib turiladi. Bundan tashqari hamshira bemoring ichak va yurak faoliyatini kuzatib turishi kerak. Bemor antibiotiklar (penitsilin, streptomitsin) beriladi. Siydikda qon paydo bo’lsa, (gematuriya), bemorga kalsiy xlorid eritmasi, shuningdek, K vitamin buyuriladi. Yurak faoliyati susaysa, adonis,digitalis chirilib, strofantin va karglikon, glyukoza inyeksiya qilinadi. Buyrakda qon aylanishini yaxshilash va og’riqni qoldirish maqsadida buyrak sohasiga iliq grelka quyiladi.
Xronik nefrit yoki xronik diffuzli glomerulonefrit buyrakning yuqumli allergik yallig’lanishidir.
Etiologiyasi va potogenezi. Aksariyat hollarda o’tkir neritni davolamaslik natijasida xronik nefritga aylanadi.
Belgilari. Asosiy belgilari gepertoniya, shish va siydikdagi o’zgarishlardir. Bemorlar odatda, nafas qisishi, bosh og’rig’i, darmonsizlanish, ishtaha yo’qligi, belning simillab og’rishi, ba’zan ovqat hazm qilishning buzilganligidan shikoyat qiladilar.
Xronik nefrit shakllarini uch gruppaga bo’lish mumkin: a)gepertoniya gruppasida kasalining klinik belgilari gipertoniya: b) nefrotik gruppa katta shishlar bilan kechadi; v) aralash gruppa kasallik gipertoniya va shishlar bilan birga kechadi. Xronik nefrit 7-10 va hatto 15 yilga, ba’zan bundan ham ko’pga cho’zilishi mumkin. Lekin birinchi bosqich qisqa muddatli bo’lib, undan so’ng tez orada muqarrar ravishda uremiyaga olib boradiga buyrak yetishmovchiligi rivojlanadigan hollar uchrab turadi.
Davolash va oldini olish. Davo choralari kasallikning klinik ko’rinishiga qarab olib boriladi. Bemorni davolashda parhezning roli juda katta. Kasallik qaytalaganda bemor o’rinda yotishi kerak. Qovdagi azot miqdori deyarli normal bo’lsa, bemorga oqsilga boy sutli taomlar buyuriladi. Aksincha buyrakning azot ajratish funksiyasi buzilgan bo’lsa, oqsil miqdori keskin cheklanadi. Bemor shishib ketgan bo’lsa, ovqat ratsionida osh tuzi (sutkasiga 2-3 g) va suyuqlik miqdori kamaytiriladi. Uglevod va yog’larni bemorlar yaxshi hazm qilganligi uchun ularni ko’ngil ko’targancha iste’mol qilish mumkin. Badanda shish bo’lsa, siydik haydovchilardan gipotiazit buyuriladi. Keyingi vaqtda bunday hollarda adrenokortikotrop gormonlar (kortizon, prednizondan) foydalanish yaxshi natija bermoqda. Bemorlardagi kamqonlikni davolash va oldini olish maqsadida V₁₂ vitamin inyeksiya qilinadi, qon quyiladi, temir preparatlari beriladi. Kasallikning oldini olish uchun infeksiya manbalari (tonzilitlar, gaymorit), shuningdek, o’tkir nefritni bartaraf etish va organizmni chiniqtirish kerak.
Buyrak eklampsiyasi