Ichki va tashqi kalitlarni o‘rnatish va standart qiymatlarni belgilash operatorlaridan foydalanish

Ichki va tashqi kalitlarni o‘rnatish va standart qiymatlarni belgilash operatorlaridan foydalanish(PRIMARY KEY,FOREIGN KEY, NOT NULL,DEFAULT,UNIQUE,CHECK)
Primary key yoki birlamchi kalit ustundagi yoki ustunlardagi ma’lumotlarni qaytarmas bo’lishini va hech qachon o’zgarmasligini ta’minlab beradi.Boshqacha qilib aytganda bu shunday ustunki unin qiymati jadvaldagi har bir yozuvlarni aniqlab beradi. Birlamchi kalit belgilangan ustunda NULL ya’ni bo’shloq bo’lishiga yo’l qo’yilmaydi. Hatto jadval qatori o’chirilgan bo’lsa ham, birlamchi kalit belgilangan qiymat boshqa yozuvlarga ham berilmaydi.
PostgreSQL - CHEKLASHLAR
Cheklovlar - bu jadvaldagi ma'lumotlar ustunlarida qo'llaniladigan qoidalar. Ular ma'lumotlar bazasiga noto'g'ri ma'lumotlar kiritilishining oldini olish uchun ishlatiladi. Bu ma'lumotlar bazasidagi ma'lumotlarning aniqligi va ishonchliligini ta'minlaydi.
Cheklovlar ustun darajasi yoki jadval darajasi bo'lishi mumkin. Ustun darajasidagi cheklovlar faqat bitta ustunga qo'llaniladi, jadval darajasidagi cheklovlar esa butun jadvalga qo'llaniladi. Ustun uchun ma'lumotlar turini belgilashning o'zi cheklovdir. Masalan, DATE turidagi ustun ustunni haqiqiy sanalar bilan cheklaydi.
Quyida PostgreSQL-da mavjud bo'lgan keng tarqalgan cheklovlar mavjud.

• 
  NOT NULL cheklovi - ustun NULL qiymatiga ega bo'lmasligini ta'minlaydi.
  
• 
  UNIQUE Cheklov - ustundagi barcha qiymatlar boshqacha bo'lishini ta'minlaydi.
  
• 
  ASOSIY key - ma'lumotlar bazasi jadvalidagi har bir qatorni/yozuvni o'ziga xos tarzda aniqlaydi.
  
• 
  FOREIGN key - boshqa jadvallardagi ustunlar asosidagi ma'lumotlarni cheklaydi.
  
• 
  CHECK cheklovi - CHECK cheklovi ustundagi barcha qiymatlar ma'lum shartlarga javob berishini ta'minlaydi.
  
• 
  EXCLUSION cheklovi - EXCLUDE cheklovi, agar belgilangan operator(lar) yordamida belgilangan ustun(lar) yoki ifoda(lar)dagi ikkita satr solishtirilsa, bu taqqoslashlarning hammasi ham TRUE qiymatini qaytarmasligini ta'minlaydi.
  

NOT NULL cheklovi
Odatiy bo'lib, ustun NULL qiymatlarga ega bo'lishi mumkin. Agar siz ustunning NULL qiymatiga ega bo'lishini xohlamasangiz, u holda ushbu ustun uchun NULLga ruxsat berilmaganligini ko'rsatib, ushbu ustunda bunday cheklovni belgilashingiz kerak. NOT NULL cheklovi har doim ustun cheklovi sifatida yoziladi.
NULL ma'lumotlar yo'qligi bilan bir xil emas; balki noma'lum ma'lumotlarni ifodalaydi.
Misol
Masalan, quyidagi PostgreSQL bayonoti COMPANY1 deb nomlangan yangi jadval yaratadi va beshta ustun qo'shadi, ulardan uchtasi ID va NAME va AGE NULL qiymatlarni qabul qilmaslikni belgilaydi -
CREATE TABLE COMPANY1(
ID INT PRIMARY KEY NOT NULL,
NAME TEXT NOT NULL,
AGE INT NOT NULL,
ADDRESS CHAR(50),
Provider char(20)
);
UNIQUE Cheklov
UNIQUE cheklovi ikkita yozuvning ma'lum bir ustunda bir xil qiymatlarga ega bo'lishiga yo'l qo'ymaydi. Masalan, KOMPANIYA jadvalida siz ikki yoki undan ortiq odamning yoshi bir xil bo'lishining oldini olishni xohlashingiz mumkin.
Misol
Masalan, quyidagi PostgreSQL bayonoti COMPANY3 deb nomlangan yangi jadval yaratadi va beshta ustun qo'shadi. Bu yerda YOSH ustuni UNIQUE qilib oʻrnatiladi, shuning uchun siz bir xil yoshdagi ikkita yozuvga ega boʻlolmaysiz -
CREATE TABLE COMPANY3(
ID INT PRIMARY KEY NOT NULL,
NAME TEXT NOT NULL,
AGE INT NOT NULL UNIQUE,
ADDRESS CHAR(50),
SALARY REAL DEFAULT 50000.00
);
Ichki kalit
PRIMARY KEY cheklovi ma'lumotlar bazasi jadvalidagi har bir yozuvni o'ziga xos tarzda aniqlaydi. Jadvalda faqat bitta asosiy kalit bo'lishi mumkin. Ma'lumotlar bazasi jadvallarini loyihalashda asosiy kalitlar muhim ahamiyatga ega. Birlamchi kalitlar noyob identifikatorlardir.
Biz ulardan jadval qatorlariga murojaat qilish uchun foydalanamiz. Birlamchi kalitlar jadvallar o'rtasida munosabatlarni yaratishda boshqa jadvallarda tashqi kalitlarga aylanadi. "Uzoq davom etgan kodlash nazorati" tufayli SQLite-da asosiy kalitlar NULL bo'lishi mumkin. Boshqa ma'lumotlar bazalarida bunday emas
Birlamchi kalit - bu ma'lumotlar bazasi jadvalidagi har bir satr/yozuvni yagona identifikatsiya qiluvchi jadvaldagi maydon. Birlamchi kalitlar noyob qiymatlarni o'z ichiga olishi kerak. Birlamchi kalit ustunida NULL qiymatlari bo'lishi mumkin emas.
Jadvalda faqat bitta asosiy kalit bo'lishi mumkin, u bitta yoki bir nechta maydonlardan iborat bo'lishi mumkin. Birlamchi kalit sifatida bir nechta maydonlar ishlatilsa, ular