Ideal gaz holatining tenglamalari

Adiabatik jarayon

Ish moddasi tashqi muhit bilan issiqlik almashmagan holda kechadigan termodinamik jarayon adiabatik jarayon deyiladi. Jarayonning egri chizig‘i adiabata deyiladi

Ammo tez kechadigan jarayonlarni adiabatik jarayon deb qarash mumkin.
pvk=const.
Adiabata tenglamasi quyidagicha bo‘ladi:

Politrop jarayon

Tizim (ideal gaz) ning solishtirma issiqlik sig‘imi (c=const) o‘zgarmas bo‘lgan termodinamik jarayon politrop jarayon deyiladi. Jarayon egri chizig‘i politropa deyiladi (6-rasm). Termodinamik jarayon ta’rifidan ko‘rinib turibdiki, asosiy termodinamik jarayonlar: izotermik, izoxorik, izotermik va adiabatik jarayonlar o‘zgarmas sig‘imda kechsa, ular politrop jarayonning xususiy holi bo‘ladi.

Kundalik hayotda gaz bosimini oʻlchaymiz: tashqaridagi atmosfera bosimini oʻlchashda barometr yoki velosiped shinasidagi bosimni oʻlchash uchun bosim oʻlchagichdan foydalanamiz. Bunda biz koʻzga koʻrinmas koʻp miqdordagi gaz molekulalarining makroskopik fizik xususiyatlarini oʻlchaymiz. Molekulyar darajada qaraydigan boʻlsak, biz oʻlchayotgan bosim alohida gaz molekulalarining boshqa jismlar bilan, masalan, idish devorlari bilan toʻqnashishidan kelib chiqadi.

• Bosimni molekulyar nuqtayi nazardan batafsilroq koʻrib chiqamiz va Dalton qonuni gazlar aralashmalarida toʻliq va parsial bosimni hisoblashda qanday yordam berishini oʻrganamiz.

• Ideal gazlar va parsial bosim
• Ushbu mavzuda gazlar aralashmasidagi gazlarni ideal gazlar deb tasavvur qilamiz. Bu faraz gaz harorati juda past boʻlmaganda ( 0 K0K0, start text, K, end text ga yaqin) va bosim 1 atm1atm1, start text, a, t, m, end text atrofida boʻlsa haqiqatga yaqin boʻladi. [Gazning ideal holati haqida koʻproq maʼlumot olsak boʻladimi?]
• Bu esa gaz haqidagi bir qancha farazlar qilayotganimizni koʻrsatadi:
• Gaz molekulalari hajmga ega emas deb tasavvur qilamiz.
• Biz gaz molekulalari orasida molekulalararo tortishish yoʻq deb tasavvur qilamiz, yaʼni ular boshqa gaz molekulalaridan mustaqil ravishda oʻzaro taʼsirlashmasdan harakat qiladi.