Idrok haqida tushuncha, idrokning nerv-fiziologik asoslari, idrokning murakkabligi

Idrok haqida tushuncha, idrokning nerv-fiziologik asoslari, idrokning murakkabligi.

Idrok sezgilarga nisbatan murakkab va mazmundor psixik jarayon bo`lib hisoblanganligi sababli barcha ruhiy holatlar, hodisalar, xususiyatlar xossalar va inson ongining yaxlit mazmuni, egallangan bilimlar, tajribalar, ko`nikmalar bir davrning o`zida namoyon bo`ladi, aks ettirishda ishtirok qiladi. Idrok tushunchasi lotin tilida qabul qilish, idrok deb nomlanadi, uning

yuqori bosqichi esa «appertseptsiya» deyiladi.

Appertseptsiya- idrok jarayonini shaxsning oldingi bilimlari, shaxsiy va ijtimoiy tajribala-qiziqishlari, motivatsiyasi, ehtiyojlari va odatlari, umuman, ruhiy hayotning barcha mazmuni bilan belgilanishidir. Appertseptsiya hodisasi tufayli odamlar o`zaro idrokining mazmuni bilan bir-birlaridan muayyan darajada tafovutlanadilar, ya’ni ular aynan bir xil narsani o`zining bilim saviyasi, maslagi, pozitsiyasi, dunyoqarashi ijtimoiy kelib chiqishiga asoslangan holda turlicha idrok qiladilar hamda aks ettiradilar. Masalan, «ildiz» tushunchasini biologlar o`simliklarning moddiy asosi sifatida, matematiklar sonlarning ildiz ostidagi ko`rinishida, ijtimoiy nuqtai nazardan (qarindosh-urug`chilik shaklida ko`z o`ngiga keltiradi. Mazkur tushuncha ba’zi hollarda idrokning aniqlik, to`liqlik, ravshanlilik, predmetlilik, tanlovchanlik kabi sifatlarning ma’nosi o`rnida qo`llanilgan.