Idrok, xotira va kasbga yo‘llash

MAVZU: IDROK

Tayyorlovchi: XFK 22-01 guruh talabasi AKRAMJONOVA MAFTUNA
UMUMIY PSIXOLOGIYA VA PEDAGOGIKA
UNIVERSITY OF BUSSNES AND SCIENCE
Idrok haqida tushuncha
Idrokning o`ziga xos xususiyatlari
Idrokda obyekt va fon
Appersepsiya va idrokning konstantligi illuziya va gallyusinatsiya
Xotira haqida tushuncha
Xotira turlari va Xotira jarayonlari
Reja:
Idrok-deb sezgi a'zolariga bevosita ta’sir etib turgan narsa-hodisalar obrazlarini kishi ongida bir butun holda aks ettirilishiga aytiladi.
Masalan, olmani ko'rgan paytimizda uning shakli, rangi, ta’mi, hidi va navi bilan birgalikda bir butun narsa tarzida idrok etamiz Demak, idrok qilish jarayonida deyarli barcha sezgilarimiz qatnashadi.
Idrok jarayoni shunchaki oddiy aks ettirishdan iborat emas. Idrok jarayonida odamning diqqati, xotirasi, tafakkuri, xayoli, hissiyoti va irodasi ishtirok etadi. Chunonchi, odam diqqatini qaratmasdan (yo'naltirmasdan) birorta narsani ham mutlaqo idrok eta olmaydi.

Idrokda obyekt va fon

• Idrok qilinadigan narsani o'rab turgan boshqa narsa, jism yoki hodisalarga nisbatan obyekt hisoblanib, obyektnmg atrofdagilan esa fon deyiladi. Masalan. o'qituvchi bir darsda bir necha o'quvchilardan so‘raydi. Наг safar so‘rayotganlami ko'radi. Chaqinlgan o‘quvchi uning javobi xatti-harakati idrok obyekti hisoblanadi.

Appersepsiya

• Appersepsiya - idrok jarayonini shaxsning oldingi bilimlari, shaxsiy va ijtimoiy taribalari, qiziqishlari, motivatsiyasi, ehtiyojlari va odatlari, umuman ruhiy hayotining barcha mazmuni bilan belgilanishidir. Masalan, daladagi gullab turgan paxtani oddiy bir talaba bilan tajribali agronom idrok qiladigan bo'lsa, albatta, ularning idroklari, ya’ni paxtani aks ettirishlari juda katta farq bo'ladi. Talaba shunchaki, odatdagi oddiy bir paxta sifatida aks ettirsa, agronom paxtaning qanday navi, taraqqiyotning qaysi bosqichda ekanligi, taxminan qancha hosil berishi va shu kabilar bilan birga chuqur hamda juda to'la idrok etadi.