Ifodalovchi frazeologik va paremiologik birliklarning lingvokulturologik tadqiqi


Download 0.57 Mb.
Pdf ko'rish
bet19/47
Sana21.01.2023
Hajmi0.57 Mb.
#1106568
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   47
Bog'liq
ozbek tilida non osh tuz konseptlarini ifodalovchi frazeologik va paremiologik birliklarning lingvokulturologik tadqiqi

mayizini yeyar, bir-biroviga oling-oling yo`q edi. (G`.G`ulom, Shum bola, 107-b.)  
Non yemoq (turg`un birikma, frazema) – “biror narsadan (voqea, janjal, 
chaqmachaqarlik) foydalanib, tirikchilik o`tkazmoq” ma’nosida. Keltirilgan 
misollarda, ya’ni erkin va turg`un birikmalar o`rtasida shakliy tenglik borligini 
ko`ramiz. Bunday shakliy tenglik omonimlik sirasiga kiradi. 
2. Non sindirish (yoki ushatish) (erkin birikma) – “yeyish, oziqlanish, qorin 
to`ydirish maqsadida non sindirish” ma’nosini bildiradi; Nonni ushat, choyni 
Non uzvli 
frazeologizmlar ma’no 
ottenkasiga ko`ra turlari: 
Ijobiy ma’nodagi non uzvli 
frazeologizmlar. 
Salbiy ma’nodagi non uzvli 
frazeologizmlar 


42 
ich, qo`makaylik qilmay yaxshi chaynab yeya ber, bolam. (G`. Gulom, Shum bola, 
107-b.) Non sindirish (ushatish) (turg`un birikma, frazema) – “marosim, nikoh 
to`yi marosimlarining bir qismi” ma’nosida
1
. Ushbu shakliy tenglik ham 
omonimlik sirasiga kiradi. – Ha-a, mening qizimni aytayapsizmi? Keldi,keldi, hali-
hozircha eskichasiga non sindirib qo`ydik. – Non sindirdilaringizmi? (Т. Мурод, 
Отамдан қолган далалар, 129-б.) 
3. Nonni moy bilan yemoq (erkin birikma) – “nonni boshqa yegulik bilan 
(odatda qaymoq, sariyog` bilan) qo`shib yeyish” ma’nosini bildiradi; Nonni moy 
bilan yemoq (turg`un birikma, frazema) – “yegani oldida, yemagani ketida 
bo`lmoq”, “mo`l-ko`lchilikda, farovon hayotda yashamoq” ma’nolarini bildiradi. 
Bu shakliy tenglik ham omonimlik hisoblanadi. 
Frazemalarning ma’no munosabati asosida frazeologik sinonimiya va 
frazeologik antonimiya hodisalari yuzaga keladi. 

Download 0.57 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   47




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling