Ii. Asosiy qisim Valyuta kursi haqida tushuncha va asosiy ta'riflar

Reja:

I.Kirish

II.Asosiy qisim

1. Valyuta kursi haqida tushuncha va asosiy ta'riflar.

2. Valyuta kursini tartibga solish

3. Valyuta kursi iqtisodiy kategoriya sifatida

III.Xulosa

IV.Foydalanilgan adabiyotlar

Kirish

Mustaqillik yillarida O‘zbekiston Respublikasi ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishda ulkan muvaffaqiyatlarga erishdi. Hattoki, 2008-2009 yillarda ro‘y bergan jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi sharoilida ham O‘zbekiston milliy iqtisodiyotining o‘sish sur'atlari bo'yicha dunyo mamlakatlari ichida eng yuqorilaridan biri bo'ldi. 2010-yildan buyon O‘zbekiston YIMning yillik o‘sish sur’atlari 8 foizdan past bo'lmagan darajada qayd etilmoqda. Jahon hamjamiyati ekspertlari tomonidan tan olingan bu ijobiy natijalar zamirida respublikamiz ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishining ulkan salohiyati hamda mamlakatimizda bozor iqtisodiyotiga o‘tishning "o‘zbek modeli” asosida bosqichma-bosqich ravishda amalga oshirilayotgan aniq maqsadlarga yo‘naltirilgan islohotlar yotadi.0‘zbekiston Respublikasi Markaziy Osiyo doirasida tranzit imkoniyatlari qulay iqtisodiy-geografik o‘ringa ega bo'lib, subregion davlatlarining o'zaro integratsiyalashuvida juda muhim rol o'ynaydi. Shu bilan birga, respublikamiz ko'p tarmoqli milliy iqtisodiyotning shakllanishi va rivojlanishi uchun ulkan imkoniyatlami yaratadigan tabiiy boyliklariga ega. Eng avvalo, davlatimizning mineral-resurs salohiyati alohida e’tiborga sazovor. O‘zbekiston hududida jami 120 ga yaqin turdagi foydali qazilmalarning 2700 ta коnlari topilgan. Jumladan, O‘zbekiston jahon mamlakatlari orasida oltin zaxiralari bo‘yicha 4-o‘rin, uran bo'yieha 7-o‘rin, molibden bo'yicha 8-o‘rin, mis bo'yieha esa 10-o‘rinda turadi. Yoqilg'i-energetika resurslari ichida tabiiy gaz eng katta ahamiyatga ega bo'lib, uning zaxiralari bo'yicha O‘zbekiston dunyoda 14-o‘rin egallavdi. Noruda qazilma boyliklar bo'yicha kaliy tuzlari va fosforitlar qazishda dunyoda yetakchi o'rinlaridan birida turadi. Turli foydali qazilmalarning yirik konlariga, asosan, Navoiy, Toshkent, Qashqadaryo, Buxoro viloyatlari va Qoraqalpog'iston Respublikasi boy hisoblanadi. Demak, mineral resurslaming ulkan zaxiralari yurtimizda rangli metallurgiya, yoqilg'i, kimyo va qurilish materiallari sanoatini rivojlantirishga keng imkoniyatlar yaratadi.Mamlakatimiz qishloq xo'jalikni rivojlantirish uchun qulay sharoit yaratuvchi agroiqlim resurslariga ega. Vegetasiya davrning davomiyligi, issiq va quyoshli kunlarning ko'pligi tufayli O'zbekistonda paxtaehilik, bog'dorchilik. uzumchilik, sabzavotchilik, polizchilik kabi yuqori daromadli dehqonchilik tarmoqlari intensiv ravishda rivojlanmoqda. Lekin, qishloq xo‘jaligi asosan sun'iy sug‘orish yordamida rivojlanayotganligi sababli, respublikamiz qishloq xo‘jaligi qat'iy darajada suv resurslariga bog‘liq. Tabiiy boyliklarning bu turi bilan Toshkent, Andijon va Surxondaryo va Samarqand viloyatlari nisbatan yaxshi darajada ta’minlangan. Shuningdek, davlatimiz g‘arbida joylashgan, kalta qismini cho‘llar egallagan Navoiy, Buxoro, Qoraqalpog‘iston Respublikasida bu jihatdan ancha murakkab vaziyat shakllangan. Ammo hududlarimizda suv resurslarning yetishmoviligiga qaramay, O‘zbekiston jahon mamlakatlari ichida sug‘oriladigan yerlar maydoni bo‘yicha 11-o‘rinda turadi.

Firmalar, tashkilotlar, shaxslar o'rtasidagi savdo va boshqa iqtisodiy va iqtisodiy bo'lmagan munosabatlar natijasida ba'zi tomonlarning pul talablari, boshqalarida pul majburiyatlari mavjud. Agar bu milliy chegaralar doirasida amalga oshirilsa, ular o'rtasidagi pul hisob-kitoblari, odatda, milliy valyutada amalga oshiriladi. Turli mamlakatlarning yuridik va jismoniy shaxslari o'rtasidagi savdo va boshqa operatsiyalar bilan bog'liq pul majburiyatlarini bajarayotganda to'lov qaysi valyutada amalga oshiriladi: shartnoma tuzuvchilarning birining valyutasida yoki uchinchi tomonning valyutasida. Savdo va boshqa operatsiyalar bo'yicha xalqaro hisob-kitoblar naqd pulda emas, balki har xil to'lov hujjatlarida - naqd va pochta buyurtmalari, shoshilinch loyihalar (veksellar), bank topshiriqnomalari, cheklar va boshqa vositalar orqali amalga oshiriladi. Ushbu to'lov hujjatlari (ko'rsatmalar) ba'zi bir valyutalarda, asosan AQSh dollarida (60 - 70%), shuningdek evro, Britaniya funt sterlingi, Shveytsariya franki, Yaponiya ienasi va boshqa (taxminan 8 - 10) valyutalarda ko'rsatilgan.

Eksport qiluvchi firmalar va boshqa yuridik va jismoniy shaxslar eksport bo'yicha yoki ular tomonidan amalga oshirilgan har qanday operatsiyada xorijiy valyutada to'lovlarni qabul qilganliklari sababli o'z mamlakatidagi milliy valyutadagi pul majburiyatlarini bajarishlari kerakligi sababli, ular "almashishlari" kerak. qabul qilingan xorijiy valyutani milliy valyutaga. Shu bilan birga, import qiluvchi firmalar va boshqa yuridik va jismoniy shaxslar xorijiy kontragent firmalarga ba'zi bir milliy bo'lmagan valyutada to'lovlarni amalga oshirish uchun o'z milliy valyutalarini tegishli xorijiy valyutaga "almashtirishlari" kerak.

valyuta kursining pul birligi

Chet el valyutasida va xorijiy banknotlarda ko'rsatilgan to'lov hujjatlari maxsus valyutada yoki shiori bozorida sotib olinadi va sotiladi, ularning ishtirokchilari jismoniy shaxslar, firmalar, tashkilotlar, milliy valyutani sotib oluvchi va sotadigan banklar (va aksincha). Ushbu operatsiyalarning katta qismi yirik tijorat banklari tomonidan amalga oshirilayotganligi sababli milliy (davlat) banklari rahbarligi ostida faoliyat ko'rsatayotgan ushbu banklar mamlakat valyuta bozorining "asosini" tashkil etadi.

Chet el valyutasida ko'rsatilgan to'lov hujjatlari ham, chet el valyutasidagi banknotalar ham valyuta bozorida tegishli mamlakatning milliy valyutasiga sotib olinadi va sotiladi va tovarlar singari ular talab va taklifga qarab "narx" ga ega. Boshqa davlatlarning pul birliklarida (yoki "jamoaviy" valyutalarda - SDR, evro) ifodalangan bitta mamlakatning pul birligining (ba'zan 10, 100 yoki 1000) "bahosi" (nisbati) deyiladi. pul kursi.