Ii bob. 1918-1945-yillarda Turkiya Respublikasidagi ahvol

Bu qiziq:
1920-yil 26-aprelda Otaturk yordam so‘rab Leninga murojaat qiladi. Vladimir Ilich Turkiyaga yordam taklif qiladi, agar bu o'z navbatida Sovet Rossiyasining suverenitetini tan olsa va janubdagi bahsli shaharlarni taslim etsa. Otaturk barcha shartlarga rozi. Bolsheviklar Turkiyaga Qars, Artvin va Ardaxon shaharlarini va 60 ming turk harbiy asirlarini, 10 ming internirlangan askarni, toʻliq qurol va oʻq-dorilarni Turkiyaga qaytardilar. Turklar Rossiyaning Batumga egalik qilish huquqini tan oldilar. Shartnomaga muvofiq, Rossiya hukumati 1921 yil davomida kamalistlar ixtiyoriga 10 million rubl oltin, 33 mingdan ortiq miltiq, 58 millionga yaqin patron, 327 pulemyot, 54 artilleriya, 129 mingdan ortiq snaryad, bitta yarim ming shamshir, 20 ming gaz niqobi va “koʻp sonli boshqa harbiy texnika”. Istanbuldagi Respublika haykali kompozitsiyasida Otaturk orqasida Frunze va Voroshilov siymolarini ko'rish mumkin.
Mustafo Kamol 1938 yil 10 noyabrda vafot etdi. Uning bolalikdagi do‘sti va doimiy ad’yutanti Solih Bo‘zoq marhumga yaqinlashib, uni oxirgi marta quchoqlaydi va tezda qo‘shni xonaga kiradi va u o‘zini ko‘kragiga otadi. Uning o'limi e'lon qilindi, ammo Solih Bozok tirik qoldi. O‘q yurakdan bir necha santimetr o‘tib ketgan.
Shu va boshqa ko‘plab islohotlar tufayli Otaturk mamlakat iqtisodiyotini barqarorlashtirishga muvaffaq bo‘ldi. Turkiya yetakchi davlatlardan ortda qolishni to‘xtatdi va hajmining qisqarishini to‘xtatdi. Bundan tashqari, Sevr tinchligi shartlariga ko'ra yo'qotilgan hududlarning bir qismi qaytarildi. Anqara dunyoning boshqa poytaxtlari fonida ancha obro'li ko'rina boshladi, garchi bundan o'n yil oldin parlament binosi kerosin pechlari bilan yoritilgan va "pechkalar" bilan isitilgan bo'lsa-da, G'arb matbuoti "bu qishloq" haqida qattiq yozgan. elchilar yuborish uyat.
1930-yillarning boshlarida Turkiya o'zgardi. U nafaqat Yevropa bilan hamnafas bo‘ldi, balki qaysidir ma’noda undan o‘zib ketdi. G'arb davlatlari Buyuk Depressiya botqog'iga botganida, Turkiya iqtisodiyoti davlat tomonidan tartibga solishning kamalistik siyosati tufayli haqiqiy yuksalishni boshdan kechirdi.
40-41 yillarda jahon urushi boʻlishini bashorat qilgan Otaturk turklarga unga qoʻshilmaslikni vasiyat qildi. 1945 yil fevral oyining oxirida Turkiya rasmiy tartib shaklida Germaniyaga urush e'lon qildi, lekin aslida turklar birinchi prezidentlarining so'nggi vasiyatini bajardilar va urushda qatnashmadilar.
Uzoq vaqt davomida jigar sirrozidan aziyat chekkan Otaturk 1938 yil 10 noyabrda Istanbulda, Dolmabaxche saroyida vafot etdi. Uning jasadi vaqtincha Anqaradagi etnografiya muzeyi binosi yonida dafn etilgan, biroq Anitkabir maqbarasi qurilishi tugallangach, Otaturkning qoldiqlari buyuk dafn marosimi bilan uning so‘nggi va abadiy boshpana joyiga ko‘chirildi.
Bugungi Turkiyada Otaturk nomini kamsitish yoki haqorat qilishni taqiqlovchi qonunlar hamon amalda bo‘lib, u hali ham favqulodda hurmat va sajda bilan o‘ralgan. Mamlakat aholisi, diniy ekstremistlar bundan mustasno, uni butparast qilishda davom etmoqda.
“Har xil shon-shuhratlardan Otaturk eng yuqorisiga – milliy tiklanish shon-shuhratiga erishdi”