Ii. Bob ma'lumotlarni statistik qayta ishlash vositalarining amaliy tadbiqlari

1.2 TAVSIFLOVCHI STATISTIKA VOSITALARI
Ma’lumotlarni statistik qayta ishlash masalalarni yechish uchun turli xil yo’nalishdagi va darajadagi ko’p dasturiy vositalar yaratilgan.
Statistik tahlilda kompyuter texnologiyalaridan foydalanish asosiy tushunchalari bilan va statistik dasturiy ta’minot sharhi bilan ba’zi kitolardan tanishish mumkin. Maple matematik paketi ikki saviyada: ichiga qo’rilgan va modul asosida statistik tahlil o’tkazish uchun vositalarga ega. Birinchisida ichiga qurilgan sifatida, ichiga yasalgan psevdotasodifiy sonlar generatorini amalga oshiruvchi rand prosedurasi ishlatiladi. Asossiz rand prosedurani chaqirish psevdotasodifiy 12 razryadli butun soni qaytaradi. U holda butun sonli a…b. Dianazon yoki nomanfiy butun m-chi songa ega rand prosedurani chaqirish faktik argument sifatida proseduraning o’zini qaytaradi, u chaqirish paytida a dan b gacha diapazonda yoki 0 dan m-1 gacha mos ravishda psevdotasodifiy sonni hosil qiladi.
Paketning 7-chi relizi psevdotasodifiy tabiatli obyektlar bilan ishlashning turli vositalarin quvvatlaydigan yangi Random modulini o’z ichiga oladi. Bu vositalar na faqat psevdotasodifiy obyektlar bilan ishlash poseduralarini qo’llab quvvatlovchi, balki tipdagi bunday obyektlarni aniqlaydi. Baza bo’lib bunda talab qilinayotgan tipdagi va xossalarga ega psevdotasodifiy obyektlarni hosil qiluvchi Generute – prosedura hisoblanadi. Modul jiddiy ravishda turli tabiatli psevdotasodifiy obyektlar bilan bog’liq keng doiradagi tadbiqlardan masalalarni yetarlicha samarali yechishga imkon beruvchi psevdotasodifiy obyektlar bilan ishlash bo’yicha vositalarni kengaytiradi.rand- generator tabdbiq sohalari keng, unga statistik ma’lumotlarni to’g’rilangan ma’lumotlarni va test jamlanmalarini hosil qilish ham kiradi.Lekin uning muhim kamchiligi, rand prosedura faqatqo’shimcha tahlilni talab etadigan normalga o’xshash taqsimotlarni hosil qiladi. Bu avvalo rand prosedura hosil qilgan taqsimotlarning standart normal taqsimotdan chetlanish darajasinibaholashga taaluqli. Zaruriy bo’lganda talab qilingan xossalarga ega psevdotasodifiy sonlar generatorlarini amalga oshiruvchi xos proseduralarni yaratish imkoniyati mavjud.
Berilgan masalani dastlabki umumiy tahlilini ta’minlash maqsadida rand _Histo (A,H, N,Q) prosedura yaratildi, u ichiga qurilgan rand prosedura bilan oraliqda hosil qilingan taqsimot gistogrammasini aks ettiradi, bu yerda A-butun son; N-oraliqni bo’linishning butun sonli qadami; N –bunday qadamlar soni; Q-tajribalar soni (rand prosedura hosil qiladigan qiymatlar soni); agar N – toq bo’lsa, m=N; aks . quyidagi parcha rand _Histo prosedurasining berilgan matni va uning ichki rand prosedurasi bilan hosil qilgan biror konkret taqsimotini tahlili uchun qo’llanilishiga misoldan iborat.