Iii-bob: bank risklarining mazmuni va uning tasniflanishi. Bank risklarining bank faoliyatiga ta’siri

§ 3.2. Bank risklarining turlari va ularni tasniflash

«Банковский менеджмент» darsligi muallifi P.S. Rouz² risklarga kengroq tushuncha berib, u bank risklarini quyidagi oltita asosiy turga ajratadi:

• 
  kredit riski;
  
• 
  foyda olmaslik riski;
  
• 
  likvidlik riski;
  
• 
  foiz riski;
  
• 
  to‘lay olmaslik riski;
  
• 
  bozor (raqobat, talab va taklif, inflatsiya va h.k.) riski.
  

Bank uchun ikkinchi darajada bo‘lgan risklar tarkibiga P.Rouz siyosiy, suyiste’mol va valyuta risklarini kiritadi.
Shunday qilib, bank faoliyati turli-tuman risklarga bog‘liq bo‘lib, ular «Bank tomonidan berilgan kredit o‘z vaqtida qaytib keladimi?, «Keyingi oyda depozitlar salmog‘i oshadimi?, «Bank aktsiyasining bahosi va bank foydasi oshadimi?, «Keyingi oyda (kvartalda) foiz stavkalari qanday bo‘ladi, ular bank foydasiga qanday ta’sir ko‘rsatadi?» kabi ehtimollik, tavakkalchilik bilan bog‘liq holda faoliyat olib boradilar. Shu holatlarning tahliliga asoslangan holda bank mablag‘larni investitsiya qiladi, ijobiy natijaga erishishni maqsad qilib qo‘yadi.
Bank faoliyatini kengaytirilgan doirasi (sferasi) va bank mahsulotlari hamda xizmatlarining turli xilligi sharoitida ularni klassifikatsiyalash zarur. Ma’lum kriteriya (me’zon)larga bog‘liq ravishda uni quyidagi tarzda ifodalash mumkin. (4-jadvalga qarang)
4-jadval
Bank risklarining klassifikatsiyasi

Klassifikatsiya me’zoni	Bank risklarining turlari
Risk darajasi	Riskka nisbatan makrodarajadagi risklar
Bank mahsulotlari, xizmatlari va operatsiyalarining harakteri	Balanslashtirilgan operatsiyalar bo‘yicha risk. Kredit, hisob-kitob,valyuta, operatsion risk va boshqalar.
Bankni barqaror rivojlantirishni ta’minlash darajasi	1. Balanslashtirilmagan likvidlik riski. 2. Foiz riski. 3. Daromadlarni yo‘qotish riski. 4. Kapital bazasi riski. 5. Menejment – riski.
Riskni tashkil etuvchi faktorlar