Iii bob. Mehnat gigiyenasi asoslari va sanoat toksikologiyasi

 
 
 
Nazorat savollari 
1. Mehnat gigiyenasi fanini maqsad va vazifalari. 
2. Fanning rivojlanishida hissa qo‘shgan olimlar. 
3. O‘zbekiston Respublikasida fan rivojlanishiga hissa qo‘shgan olimlar. 
4. Zararli va xavfli omillar tasnifi. 
5. Profilaktik choralar. 
6. Changning qanday turlari mavjud? 
7. Hosil bo‘lishiga qarab chang turlari . 
8. Havo tarkibidagi chang miqdori qaysi usullarda aniqlanadi. 
9. Changning sifati qaysi usulda aniqlanadi? 
10. Chang ta’sirida kelib chiqadigan kasalliklarni oldini olish choralari . 
11. Agar chang tarkibida ozod kremniy 2oksidi 10-70 % dan ortiq bo‘lsa, PDK 
qancha bo‘ladi . 
12. Chang zarracharali diametrining turiga qarab qanday turlarga bo‘linadi. 
13. Chang ta’sirida qanday kasalliklar kelib chiqadi? 
14. Pnevmakonioz kasalligini turlari. 
15. Chang ta’sirida kelib chiqadigan nospetsifik kasalliklar. 
16. Shovqinni va vibratsiyani o‘lchaydigan asboblar. 
17. Shovqinning profilaktikasiga nimalar kiradi? 
18. Vibratsiya kasalligining turlari, profilaktikasi 
19.Shovqinning organizmga ta’siri. 
20.Shovqin turlari va uni me’yorlarini ayting 
21. Kimyoviy omillar qanday ta’sirlarga ega? 

---

35 
22. Kimyoviy birikmalardan zaxarlanishlarning turlari haqida ma’lumot bering. 
23.Kumulyasiya nima? 
24. Kimyoviy birikmalarning organizmga spetsifik ta’siri. 
25.Kimyoviy omillar ta’sirlarining oldini olish tadbirlari. 
26.Kimyoviy omillarlarning xavfligi bo‘yicha guruhlari. 
 
TESTLAR 
1. Chang kasalliklarni oldini olish uchun quyidagi tadbirlardan qaysi birlari qo‘llaniladi? 
1. qayta ishlashni namlash 
2. umumiy va mahalliy ventilyasiya
3. mehnatni to‘g‘ri yo‘lga qo‘yish 
4. himoya vositalarni qo‘llash
5. ishchilarni tuzlangan suv bilan ta’minlash
2. Ishlab chiqarishdagi chang qaysi xarakteristikalari bo‘yicha klassifikatsiyalanadi. 
1. kimyoviy tarkibi 2. fizikaviy va toksik xossalari
3. dispersligi bo‘yicha 4. kelib chiqishi 5. hosil bo‘lishi 
3. Ishlab chiqarish changi kelib chiqishi bo‘yicha bo‘linadi. 
1. organik 2. hayvonot 3. aralash 4. noorganik 5. o‘simlik
4. Ishchi zonasi havosini changlanganligini kamaytirish uchun qanday tadbir muhim 
hisoblanadi. 
1. xonani tozalashni pnevmatik usuli 2. germetiklikni ta’minlash 
3. onani havosini tozalash 4. xonani suvlab tozalash
5. respiratorlarni qo‘llash 
5. Chang ta’sirida kelib chiqadigan kasalliklarni oldini olish tadbirlari 
1.texnologik 2.tibbiy-profilaktik 3.tibbiy-texnik
4.fiziologik 5. sanitariya-texnikaviy 
6. Hosil bo‘lishi usuliga qarab aerozollarga bo‘linadi 
1. yirik dispersli aerozol 2. kondensansiyali 3. aralash aerozol 
4. dezintegratsiya 5. mayda dispersli aeorozol
7. Ishlab chiqarishdagi chang nimasi bilan tasniflanadi? 
1. kimyoviy, fizikaviy va toksik xossalari 
2. kelib chiqishi va kimyoviy tarkibi
3. hosil bo‘lishi va kimyoviy tarkibi
4. dispersligi va kimyoviy tarkibi
5. kelib chiqishi, hosil bo‘lishi va dispersligi bo‘yicha

---

36 
8. Chang zarrachasining diametri 0,2-0,3 nm bu qaysi turga kiradi
1. aralash chang 2. o‘rta dispersli chang 3. yirik dispersli chang
4. mayda dispersli chang 5. o‘simlik changi 
9. Pnevmokonioz-bu. 
1.toksik moddalar ta’sirida kelib chiqadigan bronx- o‘pkaning kasalligi
2.toksik moddalar ta’sirida kelib chiqadigan kasb kasalligi 
3. ishlab chiqarish changi ta’sirida kelib chiqadigan kasb kasalligi 
4. mikrob ta’sirida kelib chiqadigan o‘pkaning kasalligi 
5. chang va sil tayoqchasi ta’sirida kelib chiqadigan o‘pka kasalligi 
10. Chang tarkibida 70 % dan ko‘p ozod kremniy (11) oksidi tutgan changlar uchun PDK 
qancha? 
1. 10 mg m
3
2. 4 mg m
3
3. 2 mg m
3
4. 1 mg m
3
5. 0,1 mg m
3 
11. Ishlab chiqarish korxonasida mahalliy ventilyasiya nima?
1. bir qancha geografik iqlim sharoitlarida qo‘llaniladigan ventilyasiya 
2. chang toksik birikmalar hosil bo‘lgan joydan havoni so‘rib olish 
3. chang hosil bo‘ladigan ish joyiga havo berish
4. faqat 1 ta sexni ventilyasiyasi
5. ventilyasiyasi ishi mahalliy 
12. Qaysi kasb kasalligini oldini olish uchun mahalliy ventilyasiya qo‘llaniladi 
1. Pnevmokoniozni 2. Silikozni 3. Koxlear nevritni
4. Antrakozni 5. Bissenozni 
13. Ish joylaridagi havo tarkibidagi changning sifati va miqdori qaysi usullar bilan 
aniqlanadi? 
1. Konimetrik ususl 2. Gravimetrik usul
3. Aspiratsiya usuli 4. Allonj usuli 
14.Kimyoviy omillar qanday guruxlarga bo‘linadilar. 
1. maxsus 2. tanlab tasir qiladigan 3. umumtoksik tasirli
4. mahalliy 5. tanlab va umumtoksik tasirli moddalar.
15. Keltirilgan qaysi natijalardan biri ishlab chiqarish zararlarining umumtoksik ta’siriga 
kiradi.
1. spetsifik zararlanish 2. surunkali zaxarlanish.
3. o‘tkir zaxarlanish4. mutagen va allergik tasiri.
5. mutagen va maxalliy qo‘zg‘atuvchi ta’siri. 
16. Quyidagi qaysi natija ishlab chiqarish zararlarining spetsifik ta’siriga kiradi. 
1. teratogen 2. surunkali zararlanish 3. mutagen 
4. allergen 5. kanserogen

---

37 
17. Zaxarlar va ularning metabolizm mahsulotlarni organizmdan chiqish yo‘llarini 
ko‘rsating.
1. o‘pka 2.oshqozon ichak yo‘li 3.teri va sut bezlari 
4. buyrak 5. ter bezlari 
18. Quyida keltirilganlardan qaysi biri kasb kasalliklaridan zararlanishni oldini olishda 
muhim hisoblanadi? 
1. ishlab chiqarish jarayonini germatizatsiyalash va xonani havosini yangilash
2. kasallarni o‘z vaqtida aniqlash va davolash
3. maxsus kiyimlarni kiyish
4. surunkali zaxarlangan kasallarni kasalxonaga yotqizish 
19. Qanday ishlab chiqarish zaharlari bor kasbga emizikli ayollar ruxsat qilinmaydi? 
1. jismoniy yuklama bilan ishlashga
2. shovqin va vibratsiya sharoitida ishlashga
3. kimyoviy birikmalar bilan ishlashga
4. qurituvchi mikroiqlimli sharoitda ishlashga 
20. Zararli kasbdagi ishchilar uchun maxsus ovqat nima? 
1. yuqori kaloriyali talab qiladigan og‘ir kasbdagi ishchilarning ovqati
2. shikastlanuvchi a’zoning ish faoliyatini yaxshilaydigan qo‘shimcha ovqat
3. zararli kasbdagi ishchilarga qo‘shimcha bepul ovqat 
4. organizmga tushgan zaxarlarni zararini yo‘qotish
5. asosiy ovqatga qo‘shimcha meva va sabzavotlar 
21. Quyidagilardan qaysi biri past chastotali shovqin hisoblanadi 
1. 350 gsdan kam bo‘lgan chastotali 2. 350 gs dan yuqori bo‘lgan chastotali
3. 350-800 gs bo‘lgan chastotali 4. 8000 gs dan yuqori bo‘lgan chastotali
22. Shovqining og‘riq bo‘sag‘asi nimaga teng? 
1. 140 db 2. 200 db 3. 150 db 4. 10 db 
23. Antifon bu - 
1. koxlear nevrit uchun shaxsiy himoya vositasi
2. vibratsiya kasallgi uchun shaxsiy himoya vositasi 
3. silikozni oldini olish chorasi
4. tutqanoq kasalligini oldini olish vositasi
24. Vibratsiya kasalligining kelib chiqishni asosida nima yotadi? 
1. mayda qon tomirlaring spazmi
2. yirik tomirlarda neyrotsirkulyasion buzilishlari
3. koronar tomirlarning spazmi
4. qo‘l barmoqlarining anatomik butunligining buzulishi

---

38 
25. Tibbiyotda ultratovushni qo‘llashda qanday kasb kasalligi kelib chiqishi mumkin 
1. vegativ polinevrit 2. qo‘llarning paralichi 
3. kasb kasalligi tibbiy xodimlarda aniqlanmagan 4. koxlear nevrit 
26. Ishga kirishgan oldingi tibbiy ko‘rikdan o‘tishdan maqsad nima 
1. shu kasbda ishlashga tibbiy qarshi ko‘rsatma borligini aniqlash
2. kasb kasalligininng darajasini aniqlash uchun 
3. ishchilarni umumiy salomatlik ahvolini baholash uchun 
4. surunkali yuqumli kasalliklar borligini aniqlash uchun 
27. Doimiy tibbiy ko‘rikdan asosiy maqsad 
1. kasb kasalligini ertaroq aniqlash
2. ishchilarni umumiy salomatlik holatini baholash
3. ishchilarni kasalanish darajasini taxlil qilish
3. ishchilarni ishga yaroqliligini ekspertiza qilish
28. Quyidagi asboblardan qaysi birlari shovqin va vibratsiyani o‘lchash uchun 
qo‘llaniladi? 
1. VSHV 003-M2 2. aspirator 3. Ug-2 4. psixrometr