Iii-mavzu. Ishlab chiqarish omillari va ishlab chiqarish jarayoni

3.5. Mahsulot sifati
Mahsulot sifati – bu uning maqsadiga muvofiq ma’lum extiyojlarni qondirishga yaroqliligini belgilaydigan mahsulot xususiyatlarining yig‘indisi.
Mahsulotsifatining kо‘rsatkichi – bu uning sifatini tashkil etadigan va uni yaratish, ishlatish yoki iste’mol qilishning ma’lum shartlariga nisbatan hisobga olinadigan mahsulotning bir yoki bir nechta xususiyatlarining miqdoriy tavsifi.
Korxonada ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar sifatini aniqlash uchun umumiy kо‘rsatkichlar tizimi qо‘llaniladi, unga quyidagilar kiradi. 
- mutlaqo yangi (progressiv) mahsulotlarning umumiy hajmidagi ulushi; 
- mahsulotlar turini yangilash koeffitsenti; 
- sertifikatlar qolgan ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar ulushi; 
- ishlab chiqarishdagi nuqsonlar ulushi; 
- arzonlashtirilgan narxlarda sotiladigan mavsumiy tovarlarning nisbiy hajmi va boshqalar. 
Korxonada mahsulot sifatini boshqarish mexanizmining asosiy elementlari: mahsulotlarni standartlashtirish va sertifikatlash; ichki sifat tizimlari; standartlar, normalar va qoidalarga rioya etilishi ustidan davlat nazorati; ichki va texnik sifat nazorati. 
Standartlashtirish - bu ma’lum bir sohada faoliyatni tartibga solish uchun qoidalarni о‘rnatish va qо‘llash.
Standartlashtirish quyidagilarni tashkil qilishni о‘z ichiga oladi:
a) о‘lchov birliklari, muddatlar va belgilar;
b) mahsulotlar, xom-ashyo, materiallar va ishlab chiqarish jarayonlarining sifatiga qо‘yiladigan talablar;
v) mahsulot sifati kо‘rsatkichlarining yagona tizimi, sinov va nazorat usullari;
d) odamlar va ishchilar xavfsizligi, shuningdek moddiy boyliklar saqlanishini ta’minlaydigan talablar;
ye) mahsulotlarni tasniflash va kodlashning yagona tizimlari, axborot tashuvchilar, ishlab chiqarishni tashkil etish shakllari va usullari va boshqalar. 
Standartlashtirish uchun asos standartlar va texnik xususiyatlardir. 
Standart bir xil mahsulotlar guruhlariga qо‘yiladigan talablarni va zarurat bо‘lganda muayyan mahsulotga, uni ishlab chiqishni, ishlab chiqarishni va qо‘llanilishini ta’minlaydigan qoidalarni belgilovchi meyoriy-texnik hujjatdir.
Tasdiqlash doirasi, mazmuni va darajasiga qarab, meyoriy va texnik hujjatlar quyidagilarga bо‘linadi: davlat standartlari, sanoat standartlari, ilmiy-texnik va muhandislik sheriklik standartlari, korxona standartlari (K), shuningdek xalqaro standartlar.