Ijtimoiy fanlar
Download 1.78 Mb. Pdf ko'rish
|
falsafa
Topshiriq 1. “Insert” texnikasi va “Blis-so’rov”, b/b/b uslublari qoidasini o’rganish. Eslatma: III qismga qarang. Topshiriq 2. b/b/b jadvalini to’ldiradi. Eslatma: II qismga qarang. Topshiriq 3. Faollashtiruvchi va blis-surov savollariga javob beradi. Eslatma: II qismga qarang. Topshiriq 4. Ma’ruza bo’yicha tavsiya etilgan adabiyotlarni o’rganish. Eslatma: I qismga qarang. Topshiriq 5. O’zini-o’zi nazorat kilish uchui savollarga jaiob bsrish. Eslatma: IV qismga qarang. 285 3-Ilova Jamiyatning negizlari O’ QUV - USLUBIY MATERIALLAR I. O’QUV MATERIALLAR I.I. Mavzu bo’yicha adabiyotlarni o’rganish: 1. Karimov I.A. Bizning bosh maqsadimiz - jamiyatni demokratlashtirish va yangilash, mamlakatni modernizasiya va isloh etishdir. -T.: O’zbekistan, 2005. 2. Karimov I.A. Viz tanlagan yo’l - demokratik taraqqiyot va ma’rifiy dunyo bilan hamkorlik yo’li. -T.: O’zbekistan, 2003. 3-51-betlar. 3. Falsafa asoslari. Darslik. T.: O’zbekiston, 2005, 272-291-betlar. 4. Shaxs va jamiyat. Qo’llanma. -T.: O’qituvchi, 2005, 23-37, 49-96-betlar. 5. Qahhorova Sh. «Falsafaga kirish» kursi ma’ruza matnlari. UzMU, 2005, 3-17- betlar. 6. Falsafa qomusiy lug’at. «O’zbekiston faylasuflari milliy jamiyati nashriyoti». -T.: Sharq, 2004. 7. Osnovы filosofii. T.: Mehnat, 2004, 7-17, 20-33-betlar. 8. Rahimov I., O’tamurodov A. Fanlarning falsafiy masalalari. O’zMU, nashriyoti. 2002, 92-101-betlar. II. O’QUV TOPShIRIQLAR II.1. Mavzu bo’yicha faollashtiruvchi blis-surov savollar 1. “Mavzudan nima yangilik oldinglar?” 2. Jamiyat nima? 3. Jamiyatni vujudga kelish to’g’risidagi fikringiz. 4. Inson qanday mavjudot? 5. Inson tarixning yaratuvchisi - deganda nimani tushunasiz? 6. Jamiyat tushunchasiga ta’rif bering? 7. Jamiyat qanday sharoit, talablar natijasida yuzaga kelgan? 8. Jamiyatning sosial to’zilishi deganda nimani tushunasiz? 9. Inson - bioijtimoiy xodisa - deganda nimani tushunasiz? 11.2. “Insert” jadvalini to’ldiring? Mavzu savollari V - + ? “Jamiyat” tushunchasi, uning falsafiy tahlili. 286 Jamiyat taraqqiyoti xaqidagi turli nazariyalar. Inson tushunchasi va uning mohiyati. Inson ijtimoiy munosabatlar tizimidir. II.3. “Bilaman, bilmokchiman, bildim” jadvalini to’ldirish. Bilaman Bilmoqchiman Bildim II.4. Guruhlar topshirig’i. 1- gurux topshirig’i 1. Jamiyat tushunchasining moxiyati va ma’nosini o’rganish: 2. Sxemalarda yoki slaydlarda ifodalab berish 2 - guruh topshirig’i 1. Jamiyat to’g’risidagi turli nazariyalarni o’rganish: 2. Sxemalarda yoki slaydlarda ifodalab berish 3 - guruh topshirig’i 1. Inson tushunchasining mohiyati va ma’nosini o’rganish 2. Sxemalarda yoki slaydlarda ifodalab berish 4 - guruh topshirig’i 1. Insonning ijtimoiyligini o’rganish. 2. Sxemalarda yoki slaydlarda ifodalash. 287 III. MA’LUMOT-AXBOROT MATERIALLAR III.1. «Insert»texnikasi qoidasi. Insert usulidan foydalanib savollarga javob beradi. 1. Ma’ruza matnini o’qib, matnning chetiga quyidagi belgilarni qo’yib chiking: V - bilaman + - men uchun yangi ma’lumot - - men bilgan ma’lumotni inkor qiladi ? - noaniq (aniqlashtirish talab qiladigan) qo’shimcha ma’lumot. 2. Olingan natijalarni jadval shaklida rasmiylashtiripg. III.2. B/B/B ni to’ldirish qoidasi - Mavzu bo’yicha tadqiqot o’tqazish imkonini beradi - Fikrlashni shakllantiradi - Yangi mavzuni o’rganishda kirish qismida 1 va 2 qismi to’ldiriladi - Mavzu yakunida jadvalning 3 qismi to’ldiriladi III.3. “Blis o’yin qoidasi”. Berilgan ma’lumotlarni o’zlashtirish darajasini aniklash maqsadida blis o’yin utkaziladi. Ushbu o’yinda talabalar guruhlarga bo’lingan holda jadvalni to’ldirishlari kerak. Jadval algoritmik ketma-ketlikda to’ldiriladi. Avval talaba yakkaholda fikrlarning ketma-ketligini belgilaydi so’ngra, guruh bilan ketma-ketligini belgilaydi. O’qituvchi tomonidan to’g’ri ketma-ketlik e’lon kilinganidan keyin talaba yakka va guruhdagi xatosini to’g’rilaydi. Katta sondan kichigini ayiradi. Jami ballar soni hisoblanadi. Kam natija to’g’ri javob xisoblanadi. 288 III.4. Gurux bo’yicha baholash mezonlari Har bir gurux boshqa guruxlarni baholaydi. Har bir talab bo’yicha – 1,0 ball GURUH № Tushunarli va anik javob (0,5) Ko’rgazmalili k (0,3) Reglamen tga amal qilish (0,1) Guruxh faolligi (O,1) Jami ball 1. 2. 3. 4. IV. O’Z-O’ZINI NAZORATI UChUN MATERIALLAR IV.1. Mustaqil ishlash uchun nazorat savollar: 1. Jamiyat deganda nimani tushunasiz? 2. Jamiyatga xos belgilarni aytib bering? 3. Jamiyatning kelib chiqishi to’g’risidagi qanday nazariyalarni bilasiz? 4. Fuqoralik jamiyati nima? 5. Jamiyatning rivojlanishida ma’naviyat qanday o’rin tutadi? 6. Jamiyatning tadrijiy rivojlanishi deganda nimani tushunasiz? 7. Inson nima uchun falsafaning bosh mavzusi deb qaraladi? 8. Shaxs deganda nimani tushunasiz? 9. Antropologiya fanining ma’nosi va vazifalari nimalardan iborat? 10. Inson tanasi va ruhining o’zaro bog’liqligi va ular o’rtasidagi farqlar nimalarda namoyon bo’ladi? 11. Istiqlolning insonparvarlik mohiyati nimalarda ko’rinadi? 9.2. Bilimlarni chuqurlashtirish va mustahkamlashga qaratilgan amaliy mashg’ulot Amaliy mashg’ulot rejasi: g. «Jamiyat» tushunchasi, uning moxiyati, mavjudligi va taraqqiyoti qonunlari. 2. Odam, inson, individ va shaxe tushunchalari. 3. Jamiyat hayotida barqarorlik va beqarorlik. 289 O’quv mashg’ulotiping maqsadi: Jamiyat va inson falsafasini mustahkamlash va chuqurlashtirish Uk,uch faoliyatining natijasi: • “Jamiyat” va uning tarkibiy to’zilishiga ta’rif beradi; • Individ, Odam, Inson va shaxe tushunchalarining moxiyatini izohlaydi; • Barqarorlik va beqarorlikning ta’rifini beradi; Mustaqil o’rganish uchun topshirshushr: Topshiriq 2. Guruxda ishlash qoidalarini o’rganish (Charxpalak, 3x3, FSMU, Blis-surov). Eslatma: III -qismga qarang Topshiriq 3. Manzuii mustahkamlash maqsadida blis-surov savollariga javob berish. Eslatma: gg-qismga qarang Topshiriq 4. Mavzu bo’yicha adabiyotlarni o’rganish. Eslatma: I -qismga qarang Topshiriq 5.Fikrini FSMUda bayon etish. Eslatma: P-qismga qarang Topshiriq 4. O’zini-o’zi nazorat kilish uchun nazorat savollariga javob berish. Eslatma: IV -qismga qarang. O’qituvchi Nazorat shakli: Kuzatish, og’zaki nazorat, yozma nazorat, o’quv topshiriq. Mavzu bo’yicha maksimal ball: 3,1 ball Talabaga kuyipgan ball: imzosi: . . O’QUV-USLUBIY MATERIALLAR I. O’QUV MATERIALLAR I.1. Mavzu bo’yicha adabiyotlarni o’rganish. 1.Karimov I.A. Bizning bosh maqsadimiz - jamiyatni demokratlashtirish yangilash, mamlakatni modernizasiya va isloh etishdir. -T.: O’zbekistan, 2005. 2. Karimov I.A. Biz tanlagan yo’l - demokratik taraqqiyot va ma’rifiy dunyo bilan hamkorlik yo’li. -T.: O’zbekiston, 2003. 3-51-betlar. 3. Falsafa asoslari. Darslik. T.: O’zbekiston, 2005, 272-291-betlar. 4. Shaxe va jamiyat. Qo’llanma. -T.: O’qituvchi, 2005, 23-37, 49-96-betlar. 5. Qahhorova Sh. «Falsafaga kirish» kursi ma’ruza matnlari. O’zMU, 2005, 3-17- betlar. 290 6. Falsafa qomusiy lug’at. «O’zbekiston faylasuflari milliy jamiyati nashriyoti». - T.: Sharq, 2004. 7. Osnovы filosofii. T.: Mehnat, 2004, 7-17, 20-33-betlar. 8. Raximov I., O’tamurodov A. Fanlarning falsafiy masalalari. O’zMU. nashriyoti. 2002, 92-101-betlar. II. O’QUV TOPS H IRIQLAR II. 1. Charxpalak uslubida guruh topshiriqlarini bajarish. 1 - guruh topshirig’i: Quyidagi fikrlarni davom ettiring. “Jamiyat” diniy nuktai nazarda..... 2 - guruh topshirig’i: Quyidagi fikrlarni davom ettiring. “Jamiyat” ilmiy qarashda......... 3 - guruh topshirig’i: Quyidagi fikrlarni davom ettiring, Jamiyatning tarkibiy to’zilishi......... II. 2. “Blis-so’rov” jadvali so’rov vaqtida to’ldiriladi № Savollar Javoblar g. Jamiyat deganda nimani tushunasiz? 2 Jamiyatga xos belgilarni sanang? 3. Abu Nasr Farobiyning jamiyat to’g’risidagi qarashini ifodalab bering? 4. Fuqarolik jamiyati nima? 5. Jamiyatning rivojlanishida ma’naviyat qanday o’rin tutadi? 6. Jamiyatning tadrijiy rivojlanishi deganda nimani tushunasiz? II.3. 3X3 LOYIHASI ASOSIDA GURUHLARDA TOPShIRIQLARNI BAJARISh 1 - guruh topshirig’i: Quyidagi fikrni davom ettiring. “Inson tanasi va ruhining o’zaro bog’liqligi va ular o’rtasidagi farklar...”. 2 - guruh topshirig’i: Quyidagi fikrni davom ettiring. “Shaxs deganda...” 3 - guruh topshirig’i: Quyidagi fikrni davom ettiring. “Istiqlolning insonparvarlik mohiyati.....”. II.4. FSMU texnologiyam asosida “Jamiyat hayotida barqarorlik va beqarorlikni bo’lishiga munosabatingiz?” savolini yo’naltiruvchi uslubiy tavsiyalar yordamida jadvalda javob berish. Yo’naltiruvchi uslubiy tavsiyalar; 291 Iqtisodiy va siyosiy sohalarda; ma’naviy va madaniy jarayonlarda. Savol Jamiyat hayotida barqarorlik va beqarorlikni bo’lishiga munosabatingiz? (F) Fikringizni bayon eting? (S) Fikringiz bayoniga sabab ko’rsating? (M) Ko’rsatgan sababingizni isbotlovchi dalil keltiring? (U) Fikringizni umumlashtiring? III. MA’LUMOT-AXBOROT MATERIALLAR III. 1. Gurux bo’yicha baholash mezonlari Har bir guruh boshqa guruxlarni baholaydi. Har bir talab bo’yicha -3,1 ball g 'URU X № Tushunarli va anik javob (1,0) Ko’rgazmalili k (1,0) Reglament ga amal qilish (0,5) Guruh faolligi(0, 6) Jami ball 1. 2. 3. 4. Hisob natijasi Guruhlar № Umumiy ball Umumiy ball Umumiy ball Umumiy ball Umumiy ball 1. 2. 3. 4. Umumiy hisob Ballari Baho Baho: 2,4 - 3,5 ball - a’lo baho, 1,3 - 2,3 ball - yaxshi baho, 0 - 1,2 ball - o’rta baho 292 Sh.2. “Blis o’yin qoidasi”. Berilgan ma’lumotlarni o’zlashtirish darajasini aniklash maqsadida blis o’yin utkaziladi. Ushbu o’yinda talabalar guruxlarga bulingan xolda jadvalni to’ldirishlari kerak. Jadval algoritmik ketma-ketlikda to’ldiriladi. Avval talaba yakka xolda fikrlarning ketma-ketligini belgilaydi sungra gurux bilan ketma-ketligini belgilaydi. O’qituvchi tomonidan to’g’ri ketma-ketlik e’lon kilinganidan keyin talaba yakka va guruxdagi xatosini to’g’rilaydi. Katta sondan kichigini ayiradi. Jami ballar soni xisoblanadi. Kam natija to’g’ri javob xisoblanadi. III 3. Kichik guruxlarda ishlash qoidasi. Talabalar ishini bajarish uchun zarur bilim va masalalarga ega bulmogi lozim. Guruxlarga anik topshiriqlar berilmogi lozim. Kichik gurux oldiga kuyilgan topshiriqni bajarish uchun yetarli vaqtajratiladi. Guruxlardagi fikrlar chegaralanmaganligi va tazyikka uchramasligi haqida ogoxlantirilishi III.4. “Charxpalak” uslubi qoidasi. 3-4 guruxda talabalar ish olib boradi. Har bir guruxga tugallanmagan fikrlardan iborat savollar yozilgan vatman kogozi va turt xil flamaster yoki marker beriladi. Savollar aylanib har bir guruxdan utadi, javoblar to’ldiriladi va savol uz guruxiga kelgach o’yin guxtatiladi. Sung javoblar yigib olingach, doskaga spishtiriladi va muxokama kilinadi. Har bir guruxdan vakil chikib yozlarining javoblarini ukib bsradi. Eng asosli javob bergan gurux golib xisoblanadi. III.5. “ 3x3 loyixasi” qoidasi. - Uchta gurux uchta fikr - Guruxlarga uch xil savol yozilgan vatman kogozlari tarkatiladi. - Har bir gurux uz vatmaniga uchtadan javob yozadi. - Javoblar koladi guruxlar joy almashadi (Zdan 1ga; 1dan 2ga; 2dan 3 ga) - Har stol almashganda uchtadan javob yoziladi. - Oxirida jami 9 ta javob to’planadi - Mustaqil ravishda har bir guruh umumiy ta’rifni keltiradi va javoblarni taqdimot qiladi 293 III.5. FSMU texnologiyasi qoidasi. Ushbu texnologiya munozarali masalalarni xal etishda hamda o’quv jarayonini bahs-munozarali utkazishda qo’llaniladi, chunki bu texnologiya talabalarni uz fikrini ximoya kilishga, erkin fikrlash va uz fikrini boshqalarga utkazishga, ochik xolda bahslashishga hamda shu bilan birga bahslashish madaniyatipi uratadi.Tinglovchilarga tarkatilgan oddiy kogozga uz fikrlarini anik va kiska xolatda ifoda etib, tasdiklovchi dalillar yoki inkor etuvchi fikrlarni bayon etishga yordam beradi. F - fikringizni bayon eting S - fikringiz bayoniga sabab kursating M - kursatgan sababingizni isbotlovchi dalil ksltiripg U - fikringizni umumlashtiring IV. O’Z-O’ZINI NAZORAT UChUN MATERIALLAR IV. 1. Mustaqil tayyorgarlik kurish uchun savollar va topshiriq: 1. Jamiyat deganda nimani tushunasiz? 2. Jamiyatga xos belgilarni aytib bering? 3. Jamiyatning kelib chikishi to’g’risidagi qanday nazariyalarni bilasiz? 4. Fuqarolik jamiyati nima? 5. Jamiyatning rivojlanishida ma’naviyat qanday o’rin tutadi? 6. Jamiyatning tadrijiy rivojlanishi deganda nimani tushunasiz? 7. Inson nima uchun falsafaning bosh mavzusi nima deb qaraladi? 8. Shaxs deganda nimani tushunasiz? 9. Antropologiya fanining ma’nosi va vazifalari nimalardan iborat? 10. Inson tanasi va ruhining o’zaro bog’liqligi va ular o’rtasidagi farqlar nimalarda namoyon bo’ladi? 11. Istiqlolning insonparvarlik mohiyati nimalarda ko’rinadi? 294 10-mavzu FAOLIYAT, IJTIMOIY PRAGNOZLASH VA GLOBALLASHUVNING FALSAFIY MASALALARI. 3. Amaliy mashg‘ulotni o‘qitish texnologiyasi Talabalar soni: 28 Vaqti: 2 soat. O‘quv mashg‘ulotining shakli Bilimlarni chuqurlashtirish va mustahkamlashga qaratilgan amaliy mashg‘ulot Amaliy mashg‘ulot rejasi 1.Ijtimoiy vokelikni bilishning mohiyati,mazmuni va uziga xos xususiyatlari. 2.Ijtimoiy bilish usullari. Ijtimoiy prognoz. 3.Jamiyat tarakkiyoti istikbolining falsafiy asoslari. O‘quv mashg‘ulotining maqsadi: Jamiyatni ilmiy bilish va ilmiy boshqarish to‘g‘risidagi bilimlarni mustahkamlash va chuqurlashtirish. Pedogogik vazifa: O‘quv faoliyatining natijasi: · mavzuni mustaqil o‘rganish uchun asos yaratadi; · mavzu bo‘yicha bilim larni chuqur o‘zlashtirish va mus-tahkamlashga yordam beradi; · to‘g‘ridan-to‘g‘ri va jamoa bo‘lib qo‘yilgan muammoni tahlil qilib va aniq qaror qabul qilishga shart-sharoit yaratadi; · mustaqil ishlash uchun imkoniyat yaratadi; · o‘z nuqtai nazariga ega bo‘lishni shakllantiradi; · mantiqiy xulosa chiqarishga ko‘mak beradi. · Ijtimoiy vokelikni bilishning mohiyati, mazmuni va uziga xos xususiyatlarini izoxlaydi; · Ijtimoiy bilish usullari. Ijtimoiy prognoz haqida izoh beradi; · Jamiyat tarakkiyoti istikbolining falsafiy asoslarini ta’riflab beradi; O‘qitish usullari va texnika Amaliy mashg‘ulot, baxs-munozara, kichik guruhlarda ishlash, ”3x3 loyixasi” texnikasi, FSMU uslubi, ”CHarxpalak” uslubi, blits- 295 o‘yin. O‘qitish vositalari Darslik, markerlar, vatman kog‘ozi, doska, bo‘r, komp’yuter texnologiyasi O‘qitish shakli Jamoa va guruxlarda ishlash O‘qitish shart-sharoitlari Texnik vositalar bilan ta’minlangan, o‘qitish usullarini qo‘llash mumkin bo‘lgan o‘quv xona. Monitoring va baxolash Kuzatish, og‘zaki nazorat, yozma nazorat, savol-javobli so‘rov, o‘quv topshiriq. Amaliy mashg‘ulotning texnologik kartasi Ish jarayonlari vaqti Faoliyatning mazmuni o‘qituvchi talaba 1 bosqich. Kirish (10 daqiqa) 1.1. O‘quv mashg‘ulotining mavzusini, rejasini, maqsadini, o‘tkazish tartibini e’lon qiladi. Tinglaydi, yozadi 1.2 Talabalarni 3-4 kichik guruxlarga bo‘ladi. Guruxda ishlash bo‘yicha baxolash mezonlari va ishlash qoidalari bilan ta-nishtiradi (1-ilova). Kichik guruxlarga bo‘linadi 2 bosqich. Asosiy jarayon (60 daqiqa) 2.1. Talabalarga uyga vazifa qilib be- rilgan “Milliy o‘zlikni anglash - taraq- qiyot omilidir” mavzusida yozilgan esseni tekshiradi, baxolaydi. Uyga ma’ruza darsida berilgan vazifani topshiradi. 2.2. Ijtimoiy vokelikni bilish. Va uning mohiyati “CHarxpalak” usulida yoritib beradi (2-ilova). Javoblarni mustaxkamlash maqsadida blits-so‘rov o‘tkazadi (3-Ilova) Javoblarni tinglaydi, hatolarni to‘g‘rilaydi, to‘ldiradi, xulosalaydi. Faol gurux rag‘batlantiriladi. Vatman qog‘ozlarda vazifalarni bajaradi. Javoblar taqdim etiladi. Savollarga javob beradi. 2.3. Ijtimoiy bilish usullari va Ijtimoiy prognoz tushunchalari mohiyatini «3x3 loyixasi” orqali tahlil qilish tashkil etadi (4-Ilova). O‘qituvchi talabalarga murojaat qiladi va eng to‘g‘ri javoblar hamda fikrlarni qayd qiladi. Faol gurux rag‘batlantiriladi. Vatman qog‘ozlarda vazifalarni bajaradi. Javoblar taqdim etiladi. 2.4. Jamiyat tarakkiyoti istikbolining Guruxlarda FSMU 296 falsafiy asoslari FSMU asosida echilishini tashkil etadi (5-Ilova) O‘qituvchi talabalarga murojaat qiladi va eng to‘g‘ri javoblar xamda fikrlarni qayd qiladi. Jadvalini to‘ldiradi. Qog‘ozlarga javoblarni yozadi. 3 bosqich. YAkuniy bosqich (10 daqiqa) 3.1. Mavzuda qo‘yilgan savollar va ularning yoritilganiga o‘qituvchi yakun yasaydi (xulosa qiladi) aytilmagan tomonlari ustida ishlash lozimligini aytadi. O‘UMga qarang. Mustaqil ishlash uchun topshiriqni yozib oladi. 3.2. Guruxlarga o‘zaro baxolash natija- larini e’lon qiladi. 3.3. Tavsiya qilingan adabiyotlarni o‘rganish. 3.4. Kelgusi mavzuni e’lon qiladi va o‘z- o‘zini nazorat qilish uchun savollar beradi (6-Ilova). 1-Ilova 4. Gurux bo‘yicha baxolash mezonlari 5. Har bir gurux boshqa guruxlarni baxolaydi. Har bir talab bo‘yicha – 2,2 ball 6. G urux 7. № 8. Tushunarli va aniq javob (0,7) 9. Ko‘rgaz 10. malilik 11. (0,5) 12. Reglamentg a amal qilish (0,5) 13. Gurux faolligi 14. (0,5) 15. Jami ball 16. 1. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 2. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 3. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 4. 35. 36. 37. 38. 39. 40. 41. Hisob natijasi 42. Guruxlar 43. № 44. Umumiy ball 45. Umumiy ball 46. Umumiy ball 47. Umu miy ball 48. Umu miy ball 49. 1. 50. 51. 52. 53. 54. 55. 2. 56. 57. 58. 59. 60. 61. 3. 62. 63. 64. 65. 66. 67. 4. 68. 69. 70. 71. 72. 73. Umumiy xisob 74. ballari 75. 76. 77. 78. 79. 80. Baxo 81. 82. 83. 84. 85. 297 CHarxpalak” uslubiy qoidasi Kichik guruxlarda ishlash qoidasi. 2-Ilova O‘quv topshiriq: 1–guruh topshirig‘i: 86. Download 1.78 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling