Ijtimoiy-gumanitar fanlar” kafedrasi 60220300 — tarix (mamlakatlar va yo’nalishlar bo’yicha) 2-bosqich talabasi murodov Nodirbek

ASOSIY QISM:

1. 
   Bob. Xalqlarning buyuk ko’chishi.
   

1. 
   Xalqlarning buyuk ko’chishiga sabablar.
   

Milodning ilk asrlarida Osiyodagi xunn, Yevropadagi german qabilalarida mulkiy tabaqalanish kuchayib, ular zaiflasha boshlagan Rim imperiyasiga bosqinlarini kuchay tirishgan . Xalqlarning buyuk ko'chishlari. Milodiy IV - VI asrlarda Yevropani xunn qabilalari boshlab bergan « Xalqlarning buyuk ko'chish lari » jarayoni qamrab oladi Ushbu jarayonning o'ziga xos bir qancha sabablari boʻlgan. Avvalo, german qabilalarida aholi sonining koʻpay ib borishi natijasida yangi yerlarga bo'lgan talabning oshishi, mul kiy tabaqalanish kuchayishi Ger man qabilalarini yangi hududlarni egallashga undadi . Bundan tashqari, xunnlarning IV asrdan Sharqdan ko'chishlari va hujumlari ko'plab varvar qabilalarini o'z yerlaridan siljishga majbur qilgan. Yevropada II asrdan iqlimning soviy boshlashi keyingi asrlarda ekin zorlarni qo'riqqa. Suv havzalari va ularga yaqin yerlarni esa botqoqliklarga aylantirdi. Ushbu omillar xalqlarning yashash va xo'jalik yuritish uchun yangi qulay hududlarni izlashiga turtki boʻlgan. IV - VI asrlar Yevropa xalqlari tarixi uchun buyuk kochishlar davri hisoblanadi.
Rim imperiyasining shimoli - sharqiy chegaralari bo'ylab joylash gan varvar qabilalari milodiy asr boshlarida ham urug'chilik jamoasi darajasida yashar edilar Qadimgi german qabilalari ( franklar, vestgotlar, ostgotlar, vandallar, burgundlar, langobardlar ) Reyn va Elba daryolari havzasida joylashganlar. Ularning asosiy mashg'ulotlari chorvachilik bo'lgan Chorvadan tashqari parranda boqqanlar, ov va baliqchilik bilan shug'ullan ganlar Milodiy asr boshlaridan aholi sonining ko'payishi xo'ja likda dehqonchilikning ahamiyatini oshiradi. Urug' jamoalari hamkorlikda o'r mondagi daraxtlarni kesib, yangi yerlar ochganlar. Yerga oddiy yogʻoch so‘qa bilan ishlov berilishi, yerning oʻgʻit lanmasligi ekinzorlarning kuchsizlanib, 2-3 yildan so'ng hosilning keskin kamayishiga olib kelgan. Germanlarda keyinchalik omochdan temir plugga oʻtilishi mehnat unum dorligiga, hosilning oshishiga sabab bo'lgan. Rimliklar madaniy taraqqiyotning ancha quyi pogo nasida turuvchi xalqlarni svarvarlar deb ataganlar. Qadimgi germanlar tarixi haqidagi boy ma'lumot larni Yuliy Sczarning « Galliya urushi haqida xoti ralar va Rim tarixchisi Tntsitning Germaniya asarlarida uchratamiz.¹
Germanlar jamoasi davlat vujudga kelguniga qadar urug'chilik bosqichini boshdan kechirgan. IV asrda mulkiy tengsizlik kuchayib, jamoalar boylar va kambag'allarga ajrala boshladi va zodagonlar, erkin kishilar va yarim ozod kishilar toifalari shakllangan. Mulkiy tabaqalanish natijasida ularda konung zodagonlar yoʻlboshchisi shakllanib, mavqei kuchaya borgan.
Konung qabila boshlig'i, zodagonlarning oliy vakili Normann qabilalarida harbiy yo'lboshchi. Germanlar hayotida qabila harbiy qo'shin boshliqlari oʻrni ham muhim bo'lgan. Harbiy oʻljaning katta qismi yo‘lbosh chiga tekkan. Sababi, u boʻlinmasi jangchilarini ot, qurol aslaha, turar - joy, oziq - ovqat bilan ta'minlagan. German qabilalari IV - V asrlardan keng hududlarni nazorat qiluvchi qabila ittifoqlariga birlasha boshlagan. Alemann, got, frank qabila ittifoqlari bir necha yuz ming kishidan iborat bo'lgan. Qabilalarning oliy organi hisob langan xalq yig'inlari sekin - asta o'z ahamiyatini yo'qota borib, harbiy boʻlinmalar va ular yo'lboshchilarining obro'si oshgan Alemann, got, franklar qabilalari . germanlarning eng yirik Chegara hududlaridagi ayrim qabila boshliqlari Rim noiblariga yollanma harbiy xizmatga oʻta boshlaganlar. Bu harbiy bo'linmalar Rim qoʻshinlari yurishlari paytida alohida jangovar birlik sifatida qatnashgan. Ba'zida german qabilalari imperiya chegaralarini tashqi dushmanlardan himoyalash vazifasini zimmasiga olgan. Xristianlik dini tarqala boshlashi natijasida ijtimoiy taraqqiyot yanada tezlashgan.