Ijtimoiy pedagogika

M. A. Galaguzova tomonidan berilgan me’yordan og‘ish turlarining tasnifi

Jismoniy	Ruhiy	Pedagogik	Ijtimoiy
irsiy kasallik, ko‘rish qobiliyatining buzilishi, eshitish qobiliyatining buzilishi, suyak tayanch tizimidagi kasalliklar, nogironlar va boshqalar.	ruhiy rivojlanishning buzilishi, aqliy qoloqlik, nutq buzilishi, o‘ta iqtidorlilik.	umumiy o‘rta ma’lumot olishdan chetga chiqish, kasbiy ta’lim olishdan chetga chiqish, o‘zlashtirishda orqada qolish.	yetimlik; xulq-atvor me’yoridan og‘ish; aroqxo‘rlik; norkamaniya; toksikomaniya; fohishabozlik; daydilik, o‘g‘rilik va b.

7.2.O‘smirlik yoshida deviasiyaning yuzaga kelishi shart - sharoitlari Bolalar, o‘smirlar va umuman ba’zi jamiyat a’zolarining jamiyat tan olgan me’yorlarga zid keluvchi hatti-harakatlarni namoyon etishi birdaniga, o‘z-o‘zidan bo‘ladigan hodisa emas. Insonlarning shunday yo‘l tutishiga nimadir sabab bo‘ladi.

Deviant xulq-atvor: uni bartaraf etish mumkin(mi?)

“Xulq atvor” deganda, jismoniy va ijtimoiy ehtiyojlarni qondirish, ijtimoiy muhitga nisbatan yo‘naltirilgan, insonga xos xatti-harakat, jarayon majmuini nazarda tutamiz. Ijtimoiy xulq-atvor sub’yekti alohida shaxs, individ yoki guruh bo‘lishi mumkin. Individning ijtimoiy xulq-atvori jamiyatning ijtimoiy tuzilmasi xususiyatlaridan kelib chiqib shakllanadi. Xorijlik psixolog olimlar xulq og‘ishini “deviant” atamasi bilan nomlab, uni jinoiy (kriminal), delinkvent (jinoyatgacha bo‘lgan) va axloqsiz (amoral) xulq-atvor kabi tiplarga ajratadi.

Bolalar va o‘smirlarda o‘qishga, bilim olishga nisbatan qiziqishning yo‘qligi ularning ruhiy-ma’naviy olamiga, xulq-atvoriga salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Maktab tartib-qoidalarini buzuvchi, sust o‘zlashtiruvchi, sinfdoshlari, o‘qituvchilari bilan tez-tez tortishib, janjal chiqaruvchi va “ikkichi” o‘smirlar ko‘pincha shu tipdagi to‘daga qo‘shilib ketadilar. Oqibatda ular keyinchalik katta yoshdagi kriminogen xulqli, ilgari sudlangan kishilarning sherigiga aylanishi mumkin.