Ijtimoiy pedagogika Variant 1

VARIANT №18 
1. O’smirlar giyohvandligining sabablari va oqibatlari
еаbilitаtsiyaning qanday turlari bor? 
Ўсмирнинг гиёҳвандлик хулқ-атвори асосида унинг шахс тавсифи кўрсаткичлари ҳамда 
руҳий ва жисмоний оғишиш сабаблари ётади Унинг шахсиятига эса қуйидаги турли 
омиллар таъсир қилади: а) биологик омиллар: касаллик, чарчоқ муносабати билан гиёҳванд 
моддалар қабул қилиш; б) руҳий: эйфория қолатини бошдан кечиришга қизиқиш, ўзини 
намоён қилишга интилиш, ижобий ижтимоий қизиқишларнинг йўодиги, руҳиятнинг 
бузилиши; в) ижтимоий: тенгдошлар гуру^лари, моданинг таъсири; д) ижтимоий маданий 
ва субмаданиятнинг таъсири: баъзи ёшлар гуруҳлари наркотикларни ҳаётнинг ажралмас 
бўлаги деб ҳисоблашади; е) ёшларнинг гиёҳванддашув муаммоларини узоқ вақг ошкор 
қилмасликлари; ж) наркотикларга етишиш мумкинлиги 
Реабилитациянинг бир қанча турлари мавжуд: тиббий, психологик, педагогик, ижтимоий-

---

иқтисодий, касбий, маиший. Тиббий реабилитация бола организмининг у ёки бу йўқотилган 
функциясини ўрнини тўлдириш ёки тўлиқ ва қисман тиклашга қаратилган бўлади. Руҳий 
реабилитация ўсмирнинг руҳий соҳасига қаратилган бўлиб, унинг мақсади девиант хулқ-
атворли бола онгида унинг ҳеч кимга керакмаслиги ҳақидаги тасаввурни енгиб ўтишдир. 
Касбий реабилитация — ўсмирни бирор-бир касбга ўргатиш, унингучун енгиллаштирилган 
шароитли ва қисқартирилган иш кунига эга иш жойларини қидиришдан иборат. Маиший 
реабилитация ўсмир учун нормал яшаш шароитларини яратишга қаратилган бўлади. “ 
Ижтимоий-иқтисодий реабилитация’'деганда, ўсмир ҳуқуқ ва манфаатларини ҳимоя қилиш, 
унга тегишли бўлган моддий мулклар, тўловлар билан таъминлашга қаратилган 
чоратадбирлар тушунилади. 
VARIANT №19 
o
l
a
l
a
r
d
a
i
c
h
k
i
l
i
k
k
a
r
u
j
u
q
o
’
eviant xulq-atvor, Delikvent xulq-atvor, Jinoiy xulq-atvor tushunchalariga ta’rif bering 
1 Ҳомила давридаги ичкиликбозлик, ҳомиладорликнинг илк 3 ойида спиртли ичимлик 
истеъмоли, эмизиш вақтида спиртли ичимликлар истеъмоли. Эпилепсия, ак^и заифлик; 
жисмоний ривожланиш аномалияси; ақлий ривожланиш аномалияси. Мактабгача на кичик 
мактаб ёши (3 — 9 ёш). Ота-оналарнинг педагогик саводсизлиги, оилавий ичкиликбозлик 
анъаналари. Организмнинг алкоголдан заҳарланиши; спиртли ичимликликларга қизиқиш 
пайдо булиши. Ўсмирлик на ўспиринлик даири (9 - 18 ёш). Оиладаги ноҳуш \олат; ўзини 
намоён қилиш; ОАВларидаги реклама; бўш вақтидан ўринли фойдаланмаслик; 
ичкиликбозликнинг оқибатлари ҳақида билимларнинг йуқлиги; шахснинг психологик 
хусусиятлари, мавжуд муаммолардан ҚОЧИШ. Спиртли ичимликларга майлнинг 
шаклланиши; спиртли ичимлик истеъмол қилиш одатининг шаклланиши; ҳуқуқбузарлик 
содир этиш мает ҳолатда гайри ҳуқуқий ҳаракатларнинг оқибатини ўйламасдан содир этиш; 
спиртли ичимликни руҳий муаммоларни бартараф этувчи допинг сифатида истеъмол 
ҚИЛИШ 
2Девиант хулқ-атвор — микроижтимоий муносабатлар (оилавий, мактабдаги 
муносабатлар) ва кичик ижтимоий гуруҳларга хос булган ижтимоий меъёрлар ва хулқ-атвор 
қоидаларини бузиш билан боғлиқ меъёрдан оғувчи хулқ-атвор турларидан биридир. 
Деликвент хулқ-атвор девиантдан фарқли равишда болалар ва ўсмирларнинг 
такрорланиб турувчи ғайриижтимоий хаттиҳаракатлари сифатида тавсифланади. 
Жиноий ҳатти-ҳаракат жиноий жавобгарликка тортишга, маълум ёшга етганда 
жиноий иш қўзғашга сабаб бўлувчи ва жиноят кодексининг муайян моддаларида назарда 
тутилган ғайриқонуний хатти-ҳаракатлар ҳисобланади