Ijtimoiy psixologiya fanidan 3-kurs ppyo‘nalishi (5 semestr) uchun on savollari Konfliktologiya, uning predmet va vazifalari-konfliktalogiya faning predmeti va vazifalari

Antik davr olimlari (Platon va Aristotel) ishlarida konfliktga oid fikrlar tahlili Miloddan avvalgi e., nizolarning asosiy sabablari odamlarning tengsizligi va bir-biriga o'xshamasligi, bu takabburlik va g'azabni keltirib chiqaradigan va natijada nizolarga olib kelishi haqidagi bayonotlarni topish mumkin. Shuning uchun Konfutsiy ziddiyatlarni bartaraf etish uchun illatlarni bartaraf etish va axloqni yaxshilash kerak deb hisoblagan. Konfutsiyning o'zi, ko'plab shogirdlarining fikriga ko'ra, shubhasiz fazilatlarga ega edi: u "mehribon, mehribon, hurmatli, tejamkor va itoatkor" edi.

Mashhur qadimgi yunon faylasufi Geraklit asarlarida ko'plab yutuqlar nizolar va nizolardan kelib chiqadi, degan fikr aniq qayd etilgan. Geraklitning ta'kidlashicha, qarama-qarshilik, shu jumladan urush ham "hamma narsaning otasi va hamma narsaning shohi", ya'ni nizolar ijtimoiy hayotning muhim sharti sifatida qaraladi.
Antik davrning Aflotun va Aristotel (miloddan avvalgi 5-4-asrlar) kabi buyuk aql egalari ham konfliktlarga eʼtibor berganlar. Ularning fikricha, inson jamiyatning bir qismi bo'lib, tabiatan ijtimoiy mavjudot bo'lganligi sababli, insonga xos bo'lgan tamoyil unga boshqa odamlarni tushunish va hamkorlik qilish qobiliyatini beradi. Shu bilan birga, ular odamlarda nafrat, adovat va zo'ravonlikka moyillik mavjudligini tan oldilar. Masalan, Aristotel odamlarning adovatining manbalariga to'g'ridan-to'g'ri ishora qildi, ularning sabablari odamlarning tug'ilishi, qobiliyatlari, moddiy ahvoli, xarakterlarning o'xshashligi va boshqalar.

6. 
   Sharq mutafakkkirlari ishlarida konfliktga oid fikrlar Xususan, Pitirim Sorokinni sotsiologik kontseptsiyalarga mos ravishda ijtimoiy ziddiyatlarning sabablarini faol ravishda tadqiq qilganini qayd etish mumkin. Aynan u har qanday konfliktning paydo bo'lishi insonning asosiy ehtiyojlarini qondirishning mumkin emasligi bilan bog'liq degan g'oyaning egasidir. Sovet davrida konfliktologiya ijtimoiy guruhlar, qatlamlar va shaxslarning qarama-qarshiligi haqidagi fan sifatida mamlakatimizda favqulodda sharoitlarda rivojlandi. Sovet davrida konfliktlarni o'rganish asosan naqd pul kurashining marksistik nazariyasiga muvofiq amalga oshirildi. Rasmiy mafkura sotsializm sharoitida faqat antagonistik bo'lmagan qarama-qarshiliklar mavjud bo'lishi mumkinligini, kapitalizmning illatlari deb hisoblangan ijtimoiy ziddiyatlarning paydo bo'lishi uchun sharoit yo'qligini ta'kidladi.
   
7. 
   Rus olimlari ishlarida konfliktga oid fikrlar N. Kudryavtseva (asosan yuridik fanlar nuqtai nazaridan). Mojaroni qadriyatlar uchun kurash va ma'lum bir ijtimoiy maqomga da'vo qilish, moddiy va ma'naviy ne'matlar etishmasligi bilan kuch, mojaro ishtirokchilarining maqsadlari raqibni zararsizlantirish, zarar etkazish yoki yo'q qilish bo'lgan kurash sifatida tushunish; bu yoʻnalish kurash qoidasiz urush boʻlishi mumkin degan nuqtai nazarga amal qiladi, lekin koʻp hollarda u muayyan huquqiy, ijtimoiy, axloqiy, diniy va boshqa meʼyor va qoidalarga asoslanadi. Ushbu yondashuvning asosiy ahamiyati shundaki, u nizolarni ko'rib chiqishni mavjud huquqiy va ijtimoiy institutlar bilan bog'lash imkonini beradi.