Ijtimoiy psixologiya fanidan Psixologiya yo‘nalishi

Ijtimoiy psixologiya fanidan Psixologiya yo‘nalishi

1-kurs talabalari uchun 3-mustaqil ish.


Mustaqil ish mavzusu: Etnopsixologiya va konfliktologiya
Reja:

1. 
   Etnosentrizm va etnik steriotiplar.
   
2. 
   Boshqaruv uslublarini tavsiflash.
   
3. 
   Nizo turlari ham psixolog tavsiyasi.
   

1-reja:
Etnosentrizm - bu alohida shaxslarning umumiy tushunchasi yoki nuqtai nazari bo'lib, unga ko'ra o'z xalqi, ijtimoiy qatlam, o'z irqi yoki o'z guruhi markaziy o'rinda hammadan ustun va ustunlik qiladi. "Etnosentrizm" tushunchasi ham ijobiy oqibatlar (kamroq darajada) - masalan, vatanparvarlik, milliy qadr-qimmat tuyg'usi va salbiy (asosan) - kamsitish, millatchilik, shovinizm, segregatsiya bilan bog'liq.
Etnosentrizm ma'lum darajada mustaqil, mustaqil va o'zligini anglaydigan har bir guruhga xosdir. Etnosentrik pozitsiyalar guruhning o'zi uchun "foydali" bo'lib, ular yordamida guruh boshqa guruhlar orasidagi o'rnini aniqlaydi, o'ziga xosligini mustahkamlaydi va madaniy xususiyatlarini saqlaydi. Biroq, etnosentrizmning ekstremal shakllari diniy fanatizm va irqchilik bilan bog'liq va hatto zo'ravonlik va tajovuzga olib keladi (Saressalo, 1977, 50-52) (Saressalo).
Etnosentrizm tushunchasiga “stereotip” tushunchasi ham kiradi. Bunday holda, bular boshqa guruhlarning umumlashtirilgan, sxematik tasvirlari, ularning madaniyati va guruh tomonidan qabul qilingan xususiyatlari. Stereotipik javob berish usuli - bu uzoq muddatli, barqaror va yangi, hatto yaqinda bo'lgan tajribaga qaramay, boshqa odamlar yoki guruhlarning xulq-atvor xususiyatlari to'g'risida so'zsiz g'oya, shuningdek, har qanday tashkilot yoki tashkilot haqida qat'iy fikr. ijtimoiy shakllanishlar (qarang. Hartfeld, 1976) (Hartfild). Stereotiplar noto'g'ri qarashlarga o'xshaydi, ular mantiqiy asoslashga muhtoj emas, hatto ularning ob'ektivligi va ishonchliligi har doim ham shubhasiz emas (Saressalo, 1977, 50).
Amerikalik sotsiolog Uilyam G. Samner (1960) (Uilyam G. Stunner) ibtidoiy xalqlar oʻrtasida etnosentrizmning paydo boʻlishini oʻrganib, bu xalqlarning deyarli har biri oʻziga xos oʻringa daʼvo qilib, uni dunyo yaratilishidan “dasturlash” degan xulosaga keldi. . Buni, masalan, M. Xerskovits (1951) (M. Xerskovits) rivoyat qilgan quyidagi hind afsonasi tasdiqlaydi:
“O'zining ijodiy ishini toj qilish uchun Xudo xamirdan uchta odam figurasini yasadi va ularni mangalga qo'ydi. Biroz vaqt o'tgach, u sabrsizlik bilan pechdan birinchi kichkina odamni olib chiqdi, uning tashqi ko'rinishi juda engil va shuning uchun yoqimsiz edi. Ichida ham "pishirilmagan" edi. Tez orada Xudo ikkinchisini oldi; Bu muvaffaqiyatli bo'ldi: tashqi ko'rinishi chiroyli jigarrang va ichi "pishgan" edi. Xudo quvonch bilan uni hind irqining asoschisi qildi. Ammo uchinchisi, afsuski, bu vaqt ichida juda kuygan va butunlay qora rangga aylangan. Birinchi belgi oq urug'ning asoschisi, oxirgisi esa qora tanli bo'ldi.
Bunday rivoyat va afsonalar etnik guruhning xurofotlariga xosdir. Xurofotlar ostida, amerikalik olim U.Viver (1954) (V.Uiver) ta’rifiga ko‘ra, ular “ijtimoiy vaziyatlarni empirik dalillarsiz yoki mantiqiy va mantiqiy dalillarsiz, oldindan o‘zlashtirilgan g‘oyalar va qadriyatlar asosida baholashni anglatadi. fikrlash kursi." Mifologik tafakkurga asoslanib, o'z guruhi barcha fazilatlarga ega; u Xudoning quvonchi uchun yashaydi. Har bir bunday guruhning xarakterli xususiyatlari, yuqorida aytib o'tilganidek, dunyoning yaratilishidan boshlanadi va yaratuvchining sovg'asi yoki xatosi hisoblanadi. Shu bilan birga, o'z guruhi, albatta, "tanlangan odamlar" qatoriga kiradi. Bunday qarash irqiy motivatsiyani o'z ichiga oladi; odamlarning muvaffaqiyatli faoliyati ularning biologik sifatiga bog'liq, degan ishonch shu bilan bog'liq. Bunday kontseptsiyadan mantiqiy xulosa quyidagicha: ba'zi odamlar o'zlarining biologik irqiy fazilatlariga ko'ra, dastlab boshqalarga qaraganda ko'proq iqtidorli va iste'dodli, jismoniy va aqliy jihatdan mukammalroq, shuning uchun ularni boshqarish va boshqarish uchun ko'proq mos va qobiliyatli. dunyoda va jamiyatda yuqori ijtimoiy mavqelarni egallash uchun barcha hayotiy hodisalarni me'yor sifatida qabul qilingan "o'z" etnik guruh pozitsiyasidan qabul qilish tendentsiyasi; etnosentrizmning tabiati ijtimoiy munosabatlar turiga, milliy siyosatning mazmuniga, xalqlar o'rtasidagi o'zaro munosabatlarning tarixiy tajribasiga bog'liq. Etnik stereotiplar ma'lum bir ijtimoiy kontekstda shakllanib, xurofotning turg'un shakliga ega bo'lib, etnik nafrat quroli sifatida ishlatilishi mumkin.