Ijtimoiy va siyosiy fanlar instituti

Iqtisodiy manfaatlarning ta’minlanishi.

O‘zbekiston Respublikasi Davlat bojxona qo‘mitasida mustaqillik yillarida bojxona organlarida erishilgan yutuqlarga bag‘ishlangan matbuot anjumani bo‘lib o‘tdi.
O‘zbekiston Respublikasi Davlat bojxona qo‘mitasi raisining o‘rinbosari G.Shukurov va boshqalar istiqlol yillarida mamlakatimiz iqtisodiy manfaatlarini ishonchli himoya qilishga qodir milliy bojxona xizmati shakllanganini alohida ta’kidladi.
Bugungi kunda bojxona organlarida soha infratuzilmasi, moddiy-texnik bazasini modernizatsiya qilish, ilmiy-texnik salohiyatini takomillashtirish borasida samarali ishlar amalga oshirilayotir.
Davlat bojxona qo‘mitasida axborot to‘plash, unga ishlov berish, tahlil qilish, saqlash va uzatish bo‘yicha ko‘plab avtomatlashtirilgan axborot tizimlarining ishlab chiqilgani va joriy etilgani samarasida ruxsat berish tartib-taomillari optimallashtirildi, tovar va transport xizmatlari harakatlari nazorat qilinmoqda, tashqi savdo munosabatlari ishtirokchilari uchun qulayliklar yaratilmoqda.
Bu boradagi aksariyat loyihalar “elektron hukumat” tizimini joriy etish va rivojlantirish doirasida hayotga tatbiq etilayotir. Masalan, “Bojxona” axborot tizimlari kompleksi tovarlarni bojxonada bir kunda rasmiylashtirish va boshqa tegishli xizmatlar ko‘rsatish, tovarlarni elektron shaklda ro‘yxatga olish hamda eksport-import shartnomalarini qayd etish imkonini bermoqda.
Bojxona xizmati xodimlari mamlakatimiz iqtisodiy manfaatlarini himoya qilishga munosib hissa qo‘shmoqda. Joriy yil boshidan buyon ular davlat byudjetiga 3,4 trillion so‘m kelib tushishini ta’minladi. 11,5 mingta qonunbuzarlik holatining oldi olinib, qiymati 43 milliard so‘mlik tovar-moddiy boyliklar musodara qilindi.
Tadbirda Davlat bojxona qo‘mitasining bir guruh ilg‘or xodimlariga “O‘zbekiston mustaqilligiga 25-yil” esdalik nishoni topshirildi.
IQTISODIY MANFAATLAR — iqtisodiy faoliyat ishtirokchilari (iqtisodiy subyektlar)ning uzlari tomonidan anglangan va ularni faoliyatga undovchi hayotiy ehtiyojlari, iqtisodiy faoliyatni harakatlanti-ruvchi kuch.
Iqtisodiy manfaatlar amal qilishi doirasiga qarab individual yoki yakka; guruh. iy yoki korporativ; milliy yoki umummamlakat miqyosidagi Iqtisodiy manfaatlarga boʻlinadi. Iqtisodiy manfaatlar tizimining asosiy boʻgʻini insonning shaxs sifatida ehtiyojlarini ifoda etadigan individual manfaatdir, xususiy manfaatdorlik birlamchi boʻlgani sababli uni amalga oshirish iqtisodiy rivojlanishga ragʻbat beradi. Guruhiy manfaat muayyan jamoaga birlashgan kishilarning umumiy manfaati boʻlib, firma doirasida bu manfaat asosida korxonani yuk-saltirish va daromadni, foydani koʻpaytirish yotadi.
Foyda tadbirkorlarga tegsada, unda ishchi va xizmatchilar ham ishtirok etadi, yaʼni undan ish haqiga qoʻshimcha ravishda mukofotlar toʻlanadi. Natijada foyda guruhiy manfaat omiliga aylanadi. Milliy (davlat) I. m. muayyan mamlakatda yashovchi barcha millat va elatvakillarining umumiy iqtisodiy manfaati boʻlib, yalpi ichki maxsulot mikdori va tarkibida ifoda etiladi. Iqtisodiy barqaror oʻsish uchun jamiyatda Iqtisodiy manfaatlar uygʻunligi, ularning oʻzaro muvofiqligi zarurdir.
Iqtisodiy manfaatlarini muhim xususiyati hisoblanadi ortda haydash kuchlar paydo bo'lishi va xo'jalik yurituvchi sub'ektlarning ishlab chiqish. Shunday qilib, mehnat umumiy bo'limi roli va iqtisodiy fanlardan o'rnini aks ettirgan. Shu nuqtai nazardan qaraganda, iqtisodiy manfaatlari maqsad bo'ladi. Boshqa tomondan, ular, o'z tashuvchilar bilan har doim sub'ektiv hisoblanadi.
Iqtisodiy manfaatlarini qondirish uchun ongli xohish bor iqtisodiy ehtiyojlarini. Bu majburiyat iqtisodiy faoliyat bilan shug'ullanish so'ramay, ob'ektiv sabab bo'ladi.
Uchun iqtisodiy sub'ektlari qiziqtirgan shaxslarni, uy, jamiyat va xususan odamlar guruhlar (guruhlar) o'z ichiga oladi. jism, iqtisodiy foyda. Bu hokazo xizmatlarini, moddiy tovar, axborot va o'z ichiga oladi.
Plyuralizm (murakkablik) muhtoj iqtisodiy manfaatlarini xilma-qo'zg'atadi. Ular murakkab tizim, ko'p o'lchamli turli ishlab chiqarish bosqichlarini, vaqtinchalik va kora kesish hosil qiladi.
Bunday mulk va iqtisodiy manfaatlarini sifatida uzviy bog'liq tushunchalar. Bu holda, ob'ekt mulkchilik va tasarruf orqali o'z ehtiyojlarini qondirish uchun iqtisodiy shaxsning tendentsiyasi kuzatilmoqda.
Iqtisodiy manfaatlarini va ularning tasnifi fanlardan muvofiq ehtiyojlarini qondirish uchun umumiy (guruh), shaxsiy va ijtimoiy majburiyatlarni yashirmoq.
Iqtisodiy manfaatlarini muhim va dolzarb qarab aniqlanishi mumkin. Shunday qilib, birlamchi va ikkilamchi ajratiladi.
Qiziqtirgan Vaqtinchalik alomatlar istiqbolli yoki joriy bo'lishi mumkin.
Ob'ektlar muvofiq ular, aqlli, moliyaviy va boshqa mulkiy bo'lishi mumkin.
Xabardorlik darajasiga ko'ra xayoliy (zohiriy) va real manfaatlarini ajratiladi.
Ular, shuningdek, utopia va haqiqiy amalga oshirish imkoniyatlari bilan muvofiq ajratish mumkin.
Iqtisodiy agentlari maxsus manfaatlarini ifoda mumkin.
Uy maksimallashtirish uchun so'rayman umumiy yordam dasturi mavjud daromad va narxlar muvofiq. , Daromadni oshirish xarajatlarini kamaytirish va tadbirkorlar manfaatlarini yuborilgan tovarlar raqobatbardoshligini oshirish uchun. ularning iqtisodiy faoliyatida davlat butun jamiyat ehtiyojlarini amalga oshirish mo'ljallangan.
iqtisodiy manfaatlarini tasniflash va hududiy printsip muvofiq qurilgan. Shunday qilib, shahar, milliy, mintaqaviy intilishlarni ajratish. Bu global (umumiy) bo'lishi mumkin.
Bir mamlakat iqtisodiy manfaatlarini shakllantirish mahalliy jamoalar va hukumat o'rtasida vakolatlarning taqsimlanishi muvofiq bo'ladi.
Ma'lum bir sohada mavjud salohiyatini amalga oshirish, mintaqaviy va mahalliy hamjamiyat qaratilgan intilish o'ziga xos ehtiyojlarini qondirish uchun.
Ijtimoiy rivojlantirish va oshirish murakkabligi davomida iqtisodiy tizimlar bir qattiq boshqaruvini shakllantirish boshlaydi. Bu holda vaziyat geribildirim yo'qligi bilan murakkab. Bunday sharoitda, o'z-o'zini qiziqish ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish qudratli kuchdir, muhim ahamiyatga ega emas. murakkab o'zini-tashkil tuzilmalari faoliyati tamoyillariga zid hukumat niyatlarimiz bo'ysundirish. Natijada, iqtisodiy manfaatlarini qaymoq bor, ma'muriy-buyruqbozlik, iqtisodiy shart-sharoitlar shakllangan. Bu joy sub'ektlarining bir buzish motivatsion xatti bilan birga birgalikda, rag'batlantirish tiyilish talablariga va yuqori mehnat uchun motivatsiya mas'uliyatni kamaytirish qadrlaydi. Bundan tashqari, bunday sharoitda, u ish qadriyatlar va yo'qotish qayd ijtimoiy munosabat. Natijada, Davlat qaramligi va (iqtisodiy ma'noda) giyohvandlik psixologiya rivojlanib.