Икки хил қумнинг донадор таркиби қуйида берилган (1-жадвал)

Ечиш. Шағалнинг ғоваклиги қуйдагича аниқланади:

Шағалнинг намлиги қуйдагича аниқланади:

8-масала. Кварц қуми хамда гранитли шағалда таркиби 1:2:3,5 нисбатда тайёрланган ва сув-цемент нисбати С/Ц=0,52 бўлган бетон қоришмасининг стандарт конус чўкмаси таркиби 1:2 нисбатда тайёрланган ва сув-цемент нисбати С/Ц=0,43 бўлган қоришманинг стандарт конус чўкмаси билан бир хил бўлади. Стандарт намуналарни 28 кундан кейин синаб кўрилганда бетон мустахкамлиги R_в=43,2 МПа тенг бўлган. Цемент активлиги R_ц=56,0 МПа. Шағалнинг сув талабчанлиги ва мустахкамлик коэффициенти аниқлансин.
Ечиш. Шағалнинг сув талабчанлиги Б.Г.Скрамтаев ва Ю.М.Баженов услуби бўйича қуйдагича аниқланади:

Шағалнинг мустахкамлик коэффициенти:

бу ерда С/Ц=1:С/Ц= 1:0,52=1.92
9-масала. Қуйидагилар берилган: қумнинг хақиқий зичлиги ρ_қ = 2600 кг/м³, шағалнинг хақиқий зичлиги ρ_щ = 2650 кг/м³, уйма зичлиги ρ_щm=1700кг/м³. Тўлдирувчиларнинг зич аралашмасини танлаш учун қум ва шағалнинг массаси бўйича оптимал нисбати аниқлансин. Шағал доналарининг силжишини тавсифловчи коэффициент қиймати α=1,1 тенг (меьёрий бетон қоришмаси учун).
Ечиш. Қум шағал доналари орасидаги бўшлиқни α=1,1 бўлган холда тўлдирганда, уларнинг орасидаги нисбат оптимал хисобланади яьни:
Қ/ρ_қ=V_щ(Щ/ρ_щ).α бундан
Қ/Щ=V_щ(ρ_қ/ρ_щ).α = 0,358 (2600/2650)·1,1=0,386.
бу ерда Қ ва Щ – қум ва шағалнинг массаси кг; ρ_қ , ρ_щ – қум ва шағалнинг зичликлари, кг/м³ ;
V_щ –шағал доналари орасидаги бўшлиқ (ғоваклик);
V_щ=1-ρ_щm/ρ=1-1700/2650=0,358.
10-масала. Қуйидагилар берилган: чақиқтошнинг уйма зичлиги ρ_m=1500кг/м³, ўртача зичлиги ρ_ўр=2600кг/м³, хақиқий зичлиги ρ=2700кг/м³. Чақиқтош доналарининг оралиқ бўшлиғи чақиқтош тайёрланган дастлабки тошнинг ғоваклиги, чақиқтошнинг умумий бўшлиқ (ғоваклик), шунингдек 1м³ чақиқтошдаги тош хажми ва унинг абсолют зич холдаги хажми аниқлансин.
Ечиш. Чақиқтош доналари орасидаги бўшлиқ (ғоваклик):

Чақиқтошнинг ғоваклиги:

Чақиқтошнинг умумий ғоваклиги:

1м³ чақиқтошдаги тош хажми:

Абсалют зич ҳолдаги тошнинг ҳажми.