İlimiy izertlew metodologiyasi pániniń maqseti hám wazypaları. Ilimiy biliwdiń metodologiyalıq tiykarları. Jobası

Teoriyalıq izertlewdiń ekinshi basqıshı.
Payda etilgen tiykarlarǵa tayanǵan halda ilimiy teoriyanı qáliplestiriw – bul basqıshtıń tiykarǵı mazmunın quraydı. Teoriya-ol yaki bul hádiyseni táriplew, túsindiriwge qaratılǵan ideyalar jıyındısı. Teoriyanıń quramı, a) izertlew obektiniń mazmunı hám qásiyetleri sáwlelengen eń ulıwma túsinikler, b) nızamlar, v) postulatlar, principler kiredi. Teoriya sistemalı, óz-ara bir-biri menen baylanısqan, biri ekinshisinen kelip shıǵatuǵın ilimiy juwmaqlar sistemasınan ibarat boladı.
Ilimiy obektivlik kóz qarastan izlestiriw(qıdırıw) izertlewlerin alıp barıw ilimiy biliwdiń isenimli jolı esaplanadı. Jańa ilimiy faktler hám ilimiy jańalıqlar onıń mazmunı izertlewshige málim bolıwına jáne onıń ashılıwı jeterli dárejede támiyinlengen bolıwına qaramastan, ámeliyatta paydalanbawı, uzaq waqıt ilim qorında qalıwı múmkin. Ilimiy izertlewde filosofiyanı konkret qollanıw metodologiyalıq usıldıń tiykarın quraydı. Ol izertlewshiniń metodologiyalıq orientaciyasın, ilimiy izleniwdic ulıwma strategiyasınıń tiykarında jatırǵan izertlew obekti hám predmetin, tiykarǵı kategoriyalardı hám principlerdi túsindiriwshi kóz qarasın belgileydi. Ilimiy izertlew – bul alım, izertlewshi, jaratıwshınıń qábiletleri hám sheberliginiń, erk-ıqrarınıń jáne sheshiwshi háreketiniń aqırǵı maqseti– jańa haqıyqıy ilimiy bilim alıwǵa umtılıwınıń kórinisi. Ilimiy jumıs dóretiwshilik penen tıǵız baylanısqan. Ilimiy xızmetkerdiń bilimi, talantı, qábileti, kónlikpeleri, ilimiyshınlıqtıń túbine jetiwge bolǵan umtılıwları ilimiy dóretiwshilikte óz sáwleleniwin tabadı.

3. 
   Pedagogikalıq ilimiy izertlewde novatsiya hám innovatsiyalar ornı
   

Jobası:
1. Novaciya hám innovaciyalardıń pedagogikalıq izertlewdegi ornı.
2. Ilimiy izertlewdiń basqa dóretiwshiliktiń formaları menen baylanıslıǵı.
3. Texnikalıq dóretiwshilik logikanıń kórgizbeli tásirsheń komponentleri.
4. Texnikalıq dóretiwshilik processinde oylap tabıw, proektlerdiń payda bolıwı.
5. Pedogogikalıq dóretiwshilikte jańalıqtıń payda bolıwı.
İnnovatsionnıy proekt – bul innovatsion iskerliktin` texnikalıq, ekonomikalıq sho`lkemlestiriwshilik tiykarların o`z ishine alag`an joybar. İnnavatsion proektin islep shıg`arıw na`tiyjesi innovatsion o`nimnin` payda bolıw mu`ddeti haqqındag`ı xabardı, atqarıwshılardı ha`m olardı agitatsiya etiwdin` sho`lkemlestiriwshilik ha`m huqıqıy ta`repin esapqa alg`an halda o`z ishine alg`an hu`jjet.
İnnovatsion proekt a`melge asırıw bazarına innovatsion o`nimin jaratıwg`a ha`m turmısqa engiziw protsessii. İnnavatsion proekttin` maqseti o`nim islep shıg`arıwdın` sıpatın jaqsılaw joqarı joqarı komertsiyalıq ta`sirge iye bolıw ushın resurs qa`rejetlerin (islep shıg`arıw, finans, insan) sarıplaw na`tiyjesinde texnikalıq, texnik, xabar, sotsial-ekonomikalıq, sho`lkemlestiriwshilik bar sistemalardı o`gertiw yamasa sho`lkemlestiriwden ibarat. Upravleniem innovatsionnımi proektami zanimaetsya innovatsionnıy menedjment. İnnovatsion proektlerdi basqarıw menen shug`ıllanadı. Jergilikli innovatsion proektler tabıslı isleytug`ın mısallar innovatsionn proekt ilim ha`m texnika texnologiyalardın` u`stin bag`darları boyınsha belgili maqsetler ha`m wazypalardı orınlawg`a qaratılg`an o`z-ara baylanıslıq resurslarının` quramalı sisteması, mu`ddeti ha`m orınlawshılardı alıp qarawg`a boladı. İnnovatsion bag`darlama – innovatsiyalardı qollap-quwatlaytug`ın joybarlar kompleksi. Pikirler ideyalar ha`m texnikalıq sheshimler, sonday-aq olardı a`melge asıratug`ın proektler tu`rli da`rejedegi ilimiy ha`m texnikalıq a`hmiyetke iye.
İnnovotsiyalar (innovatsiyalardı bekkemlew), eger jan`a o`nimlerdin` dizaynı da`slepik bo`limnen onın` elementleri formasında sezilerli da`rejede parıqlanadı. Mısalı, jan`a tu`rdegi o`nimler, avtomatizatsiyanı ashıp beriw yamasa basqa tu`rdegi o`nimlerdi islep shıg`arıwda isletilmegen, biraq qollanılg`an basqa tu`rdegi o`nimlerde dep alıp qaraymız. Dizayn zamanagoy innovatsiyalar zamanagoy sheshimlerge tiykarlang`an. Mısalı, samolet islep shıg`arıwda germeticheskix kabinlar, turboreaktivnıx dvigateley, ranee nigde ne primenyavshixsya. Joybardın` a`hmiyeti onnan tısqarı innovatsion protsessler na`tiyjelerin xoshametlewdin` qıyınlıg`ı, dawamlıg`ı, tan`lawı, ko`lemi, mazmunın belgileydi.
Novatsiyanın` basqa tipi bilimnin` o`zinin` ilimiy do`retiwshiliktin` tikkeley o`nimi sıpatında alıp qaralıw protsessi menen baylanıslı. İlimnin` rawajlanıw logikası Kunnın` paradigmalarında, Lakatoshtın` izertlew programmalarında, Tulmannın` ratsionallıqtın` standartlarında, Popperdin fallibilizm printsipinde h.b. berilgen. Bul kontseptsiyalardın` mazmunında uqsaslıq bar. Erkin izleniw rejiminde jumıs alıp barıw alım o`z iskerligi metodları ha`m bag`dardı tan`lawg`a erkin boladı. Onın` sanasında ku`tilmegen ideyalardın` payda bolıwı, eger olar alımg`a qızıqarlı bolıp tu`yilse yaki ta`biyat nızamların ja`nede tu`sniwin wa`de qılsa yaki izetrlewdin` jan`a trawların ashıw mu`mkinshiligin berse, ilimiy izleniw bag`darı ulıwma o`zgerip barıwı mu`mkin. Anıq maqsetke bag`darlang`an fundamental izetrlewde ilimiy izleniw bag`darı anıq belgilengen boladı, izertlewshi qoyılg`an maksetlerge ersiw jolında qa`telespew talap etiledi. A`dette bunday izertlew belgili sho`lkem quramında, ja`ma`a` bolıp a`melge asırıladı.
Bunda ja`ma`a` jumısına adminstrativlik basshılıq sisteması u`lken rol` oynaydı. Qa`nigelestirilgen ilimiy toparlar, laboratoriyalar, bo`limler sho`lkemlestiriledi, iskerlik muwapıqlastırıladı. Eger izertlew jolı kerek da`rejede anıq bolsa onı jobalastırıw, ha`r bir basqıshta alnıwı kerek bolg`an na`tiyjelerdi ha`m onın` ushın kerekli texnika ha`m meteriallıq qurallardı na`zerde tutıw mu`mkinshiligi payda boladı.

4.