İlimiy izertlew metodologiyasi pániniń maqseti hám wazypaları. Ilimiy biliwdiń metodologiyalıq tiykarları. Jobası

1. 
   İlimiy izertlew metodologiyasi pániniń maqseti hám wazypaları. Ilimiy biliwdiń metodologiyalıq tiykarları.
   

Jobası:
1. Ilim túsiniginiń keń hám tar mánisleri. Ilim obrazı.
2. Ilim rawajlanıwınıń tiykarǵı basqıshları.
3. Ilim social-mádeniy qubılıs sıpatında bilim, iskerlik hám social institut.
4. Ilimniń tiykarǵı funkciyaları hám onıń tiykarǵı qásiyetleri.
5. Ilim tariyxına baylanıslı jantasıwlar.
Ilim túsiniginiń mánisi bul social rawajlanıw processinde adamzattıń kúndelikli talaplarına juwap beretuǵın obyekt sıpatında dep alıp qarawǵa boladı. Kóp sanlı táriyiplerge kóre ilim, bilim, iskerlik sıpatında payda boladı. Bilim sıpatında ilim ortalıq barlıq nárseler hám processlerdiń ámelde anıq izbe-iz túrde biliwine qaratılǵan. Ilim-dúnya haqqındaǵı bilimler sisteması, jámiyetlik aqıl-oy, formalarınan biri. Ol jańa bilimlerdi iyelew menen baylanıslı jumıstı da, bul jumıstıń jemisi - álemniń ilimiy kórinisiniń tiykarın quraytuǵın bilimlerdi de óz ishine aladı: insan bilimleriniń ayırım salaların sa’wlelendiredi. Ilimniń tikkeley maqseti óziniń úyreniw predmeti esaplanǵan shınlıqtıń nızamların ashıw tiykarında usı shınlıq processi menen qubılısların táriyplew, túsindiriw aldın-ala aytıp beriw bolıp tabıladı. Ilimdegi dóretiwshilik problemasınıń specifakasın analizley otırıp, dóretiwshiliktiń keń kontekste tariyxıy rawajlanıwdırıwdaǵı subektiv jámiyetlik bolmısın anıqlaytuǵın sıpatlama retinde qaralıwın esapqa alıwımız zárúr. Dóretiwshilik hám mádeniyat óz-ara úzliksiz baylanısqan bolıp, bull baylanıs adam iskerliginiń hár qıylı túrleri, óndiris, iskusstvo, filosofiya h.t.b. arqalı iske asırıladı.
Ilimiy dóretiwshiliktiń bir neshe basqıshları bar. D.Makkinenilimiy dóretiwshiliktiń tómendegi 5 basqıshı bar dep esaplaydı: 1.Mashqalanı anıq sıpatlaw ushın bilimler toplaw, sheberlik, mamanlıq payda etiw; 2.»Kúsh toplaw» basqıshı, bul basqıshta ayırım mashqala sheshiledi, geypara jaǵdaylarda sharshawǵa, túńiliwge, nemqurayılılıqqa alıp keledi. 3.Mashqala menen shuǵıllanbay qoyadı, basqa nárseler menen bánt bola baslaydı, bul basqısh inkubaciya(jasırın) dáwiri dep ataladı.
4.Birden esin jıynap, aqılına keliw, pikirdiń ayqınlasıwı yamasa «insoyt».
5.Verifikaciya(isenim menen sheshiw). A.M.Seleznevtıń pikirinshe dóretiwshilik processte tómendegibasqıshlar boladı: 1.Ilimiy mashqalanı anıqlaw, izertlew temasın, maqset h á mwazıypaların belgilew; 2.Informaciya (málimleme) toplaw, izertlew metodologiyasın tańlaw; 3.Ilimiy mashqalanı sheshiw jolların izlestiriw, jańa ilimiyideyalardı alǵa qoyıw; 4.Ilimiy ashıw, ilimiy ideyanıń«tuwılıwı», ilimpaz tárepinen ashılǵan waqıyanıń ideal modeliniń júzege keltiriliwi; 5.Qolǵa kirgizilgen ilimiy maǵlıwmatlardıń logikalıq jaqtan anıq, izbe-iz sistemalastırılıwı.
Ilimniń rawajlanıw basqıshları. Ilimniń jámiyet ómirindegi rolin kórsetiw quramalı másele bolıp tabıladı. Onıń búgingi kún hám keleshek ushın bahalawdaǵı ulıwma bir baǵdardı bólip kórsetiwdiń ózi qıyın. Pikirlerdiń ampiltudası ilimdi barlıq mádeniyattıń rawajlanıwınıń absolyut etalonına kóteriwden baslap, onı adamdı eziwdiń jańa túri dep oylawǵa shekem terbelip turadı. Scientizm (D. Bell, G. Kan h.b.) hám anticietizm (G. Markuze, T. Rozzak h.t.) baǵdarları ilimniń sociallıq rolnniń absolyutlestiriliwin poztiv hám negativ variantların sáwlelendiredi.
Scientizm ushın konkret ilimlerdiń stilin hám metodların absolyutlestiriw, olardı bilimlerdiń shıńı dep daǵazalaw xarakterli. Scientizm tolqınında bir biri menen baylanıslı bolmaǵan eki - tábiyiy ilimlik hám gumanitar mádeniyat haqqında kóz qaraslar payda boldı. Scientizm shegarasında ilim keleshekte óziniń racionallıq emes tarawların jutatuǵın ruwxıy mádeniyattıń jalǵız tarawı sıpatında alıp qaraladı.

2.