İlimiy izertlew metodologiyasi pániniń maqseti hám wazypaları. Ilimiy biliwdiń metodologiyalıq tiykarları. Jobası

İlimiy izertlewde racionalzim hám irrocionalizmniń ornı.

Jobası:
1. Pedagogikalıq izertlewde racionallıq hám irracionallıqtıń ózine tán qásiyetleri.
2. Házirgi dáwirdiń racionallıǵı, jol tańlawdıń racionallıǵı.
3. Xabitus – bul ámeliyattı basqarıw stixiya.
RACIONALİZM (lot. ratio — aqıll, aqıl-idrok) — aqldı biliwdin` adamlar minez-qulqının tiykarı dep esaplawshı filsofiyalıq bag`dar. İrratsionalizm ha`m sensualizmge qarama-qarsı turadı 17 — 18-a`sirlerde klassik Ratsionalizm (R. Dekart, B. Spinoza, N. Mal`bransh, G. Leybnits) orta a`sir sxolastikası ham diniy aqidalarg`a qarsı shıg`ıp pu`tkil du`n`yada sheksiz sebepler silsilesine hu`kimdar dep ta`biyiy ta`rtip ideyasın alg`a su`rgen. Ratsionalizmge qarama-qarsı shıg`ıp, pu`tkil du`n`yada sheksiz sebepler silsilasi hu`kimdar degen ta`biiy ta`rtip ideyasın alg`a su`rgen. Ratsionalizmge ko`re, ilimiy ( ob`ektiv, ulıwma, za`ru`riy) bilimge biliwdin` deregi ha`m onın` shınlıg`ı aqıl kriteriyası tiykarınd erisiledi. Ratsionalizm — ag`artıwshılıq ideologiyası wa`killerinin` filosofiyalıq dereklernin` biri.  Aqalanalıq jalg`ız universal interperettsiya bar emes. Ha`zirigi zaman metodologları ratsionalizmnin` ha`r tu`rin : «ashıq», «jabıq», «universal», «arnawlı», «jumasaq», «o`te», aqlanalıq, sotsial, , kommunikativ ha`m institutsiyalıq aqılanalıqtın` o`zine ta`n xarakterin atap ko`rsetip, «aqlanalıq» tu`sinigi ekenligin atap ko`rsetedi.
İrratsionalizm lat. irrationalis – aqıl, qarsı, sanasızlıq – biliw protsessinde aqıldın` mu`mkinshiliklerin shekleytug`ın yamasa biykarlaytug`ın filosofiyalıq ag`ım, filosofiyada ratsionalizmge qarsı bolg`an ag`ım alıp qaraladı. Du`n`yanı biliwde adam manawiy turmısının` oylawdan tısqarı ta`repleri: eriklilik,, tikkeley, baqlaw, emotsiya, intuitsiya, qıyal fantaziya, instinkt birinshi orıng`a qoyadı. İrratsionalistlerdin` pikirinshe, adam ob`ektiv aqıl oydın` sırların aqıl ja`rdeminde biliwge mu`mkine emes, shınlıq bolsa nızamlardan halı, ushırasatug`ın soqır bolyag`a boysınadı. İrratsionalizm volyuntarizm, o`mir filosofiyası, intuitivizm, pragmatizm ha`m ekzistentsializm sıyaqlı filsofiyalıq ag`ımlarg`a ta`n. 

Adam bilimi sezimli ha`m ratsionallıq iskerliktin` birligi. Usı bilimnin` biyikliginen turıp ob`ektiv bolmıs qabılanadı, onı aqıl o`zgertiriw jolları belgilnedi. Sonın` menen birge bilim ayırım oylawdın` jaratılg`an formaları shegarasınan shetke shıg`adı , onı belgili tu`sinikler ja`rdeminde tu`sindiriwdin` ja`rdeminde tu`sindiriwge ilajı bolmaydı, yag`nıy ol irratsional elementlerdi o`z ishine aladı. İrratsionalistlik aqıl menen biliw mu`mkin bolmag`an, logikalıq pikirlewge muwapıq kelmeytug`ın na`rseler ha`m qubılıslar. Og`an logikanı o`zgertiw, onı pikirlewdin` jan`asha formaları menen bayıtıw jolı menen toqtatıladı. İlim ha`r qıylı sapalı bilimlerdits a`piwayı amorflıq summası emes, al ol bilimlerdin` anıq strukturag`a iye joqarı da`rejeli rawajlang`an quramalı ierarxiyalıq sisteması bolıp tabıladı. Ol to`mendegi baslı funktsionallıq bo`leklerden turadı: izertlewlerdin` teoriyası, metodologiyası, metodikası ha`m texnikası, bug`an qosımsha alıng`an, na`tiyjelerdi praktikag`a endiriwden ibarat. Tek ilimiy izertlewdegi bul bo`leklerdin` dialektikalıq birligi maksimal effektti beredi.
İlimiy izertlew-bul jan`a ilimiy belgiler islep shıg`ıwdın` maqsetke bag`darlang`an protsessi bolıp, biliw jumısının` tu`rlerinen biri. İlimiy izertlewler:
-ob`ektivligi menen;
-eske tu`siwi(qayta tiklew) menen;
-dəlilleniwi menen;
-anıqlıg`ı menen sıpatlanadı.