Ilm-fan muammolari yosh tadqiqotchilar talqinida

Kalit so‘zlar: Strategiya, adaptive jismoniy madaniyat, ta’lim, faoliyat, resurs, 
kuch. 
Key words: Strategy, adaptive physical culture, education, activity, resource, 
power. 
Kлючевые 
слова: 
Стратегия, адаптивная физическая культура, 
воспитание, активность, ресурс, мощность.
 
Respublikada oxirgi yillarda jismoniy tarbiya va sportni ommalashtirish, aholi 
o‘rtasida sog‘lom turmush tarzini targ‘ib qilish, imkoniyati cheklangan shaxslarning 
jismoniy reabilitatsiyasi uchun zarur shart-sharoitlar yaratish hamda mamlakatning 
xalqaro sport maydonlarida munosib ishtirok etishini ta’minlash borasida izchil 
chora-tadbirlar amalga oshirilmoqda. Bugun esa asosiy sohalardan biri adaptive 
jismoniy tarbiya to‘g‘risida so‘z yuritamiz. Adaptiv jismoniy tarbiyaning 
metodologik asoslarini ishlab chiqish, ushbu sohadagi ta’limni fundamentallashtirish 

---

“Ilm-fan muammolari yosh tadqiqotchilar talqinida” 
mavzusidagi 9-sonli respublika ilmiy konferensiyasi
 
34 
bugungi kunning eng muhim talablaridan biridir. Adaptiv jismoniy tarbiya 
nazariyasining eng dolzarb yo‘nalishlari - bu adaptiv sport, adaptiv harakatli dam 
olish, ijodiy (badiiy musiqiy) tanaga yo‘naltirilgan amaliyotlar, jismoniy faoliyatning 
ekstremal turlari va boshqalar. 
Adaptiv jismoniy tarbiya nazariyasining asosiy muammolaridan biri nogironligi 
bo‘lgan odamlarning sog‘lig‘i va nogironligi bo‘lgan odamlarning ehtiyojlari, 
motivlari, qiziqishlari, qiymat yo‘nalishlarini, ularning shaxsiyati va individual 
xususiyatlarini o‘rganish muammosidir; Adaptiv jismoniy madaniyat vositalari va 
usullaridan foydalangan holda, mamlakat aholisining ma’lum bir toifasi uchun 
hayotning aksiologik konsepsiyasini shakllantirish va sozlash jarayonini o‘rganish 
muammosi hisoblanadi. Adaptiv jismoniy tarbiya kamida uchta bilim sohasiga – 
jismoniy tarbiya, tibbiyot, tuzatuvchi pedagogika va ko‘p sonli biotibbiyot va 
ijtimoiy-psixologik ta’lim va ilmiy fanlarga asoslanadi. Shu bilan birga, uning 
mazmuni 
nafaqat 
ushbu 
sohalar 
va 
fanlar 
to‘g‘risidagi 
ma’lumotlarni 
umumlashtiribgina qolmay, balki ushbu sohalar va fanlar bo‘yicha bilimlarni o‘zaro 
boyitish, va o‘zaro rivojlantirish natijasida paydo bo‘lgan yangi bilimlarni 
shakllantiradi. 
Hozirgi vaqtda kasbiy faoliyatga, shu jumladan adaptiv jismoniy tarbiya 
sohasiga qo‘yiladigan talablar professional standartlar deb atalgan. Adaptiv jismoniy 
tarbiyada kasbiy faoliyatning bir necha turlari amalga oshiriladi, ularning asosiylari: 
- pedagogik va murabbiylik; 
- uslubiy; 
- sport; 
- tashkiliy. 
Adaptiv jismoniy tarbiya juda katta funksiyalarga ega bo‘lgan keng miqyosli 
ijtimoiy hodisa bo‘lganligi sababli, asosan Adaptiv jismoniy tarbiya sohasida 
mutaxassis, bakalavr yoki magistr tomonidan amalga oshirilishi mumkin bo‘lgan 
narsalarni ko‘rib chiqadi. Bular to‘rtta vazifa guruhlari: - reabilitatsiya (tuzatish, 
kompensatsiya, 
profilaktika); 
-