Ilm-fan taraqqiyotida zamonaviy metodlarning qo‘llanilishi

ILM-FAN TARAQQIYOTIDA ZAMONAVIY METODLARNING QO‘LLANILISHI 27.12.2022 
28-SON WWW.ACADEMICS.UZ 
12 
bermaydilar. Shuning uchun adabiyot darslarida o’quvchilarni nutqini o’stirish, 
mustaqil, ijodiy fikrlashini shakllantirish uchun darslarda bir xillikdan qochib, turli 
xil noan’anaviy usullardan foydalangan holda tashkil etsa maqsadga muvofiq bo’lar 
edi. Masalan 10-sinflarda adabiyot darslarini tashkil etishda bir necha o’yin 
texnologiyalaridan foydalanilsa, o’qituvchi o’z oldiga qo’ygan maqsadga erishishi 
mumkin. Bulardan: 
1. “F S M U” texnologiyasi bu o’yinda hamma o’quvchi qamrab olinishi
mumkin o’tilgan mavzuni yakunlash uchun juda yaxshi natija beradi. 
F - Asar boyicha fikringizni bayon eting. 
S - Keltirilgan fikrni sababini keltiring. 
M - Keltirilgan sababni misol bilan ifodalang 
U - Keltirilgan fikrlarni umumlashtiring. 
2. “Aqliy hujum” bu texnologiyaga o’quvchilarni qiziqtirish juda oson, chunki
bu usulda o’quvchilar keltirgan fikrlar baholanmaydi va muhokama qilinmaydi.
Bu usulda o’quvchida to’g’rimi yoki noto’g’rimi degan fikr bo’lmaydi, hamma o’z 
fikrini bayon qiladi va ularning fikri ham inobatga olinadi. Bu o’yin o’tilgan 
mavzuni esga olishda, yangi mavzuni mustahkamlashda, ma’lum bir bo’lim 
yuzasidan takrorlash darslarida yaxshi natija beradi. Bunda, albatta, o’quvchining 
og’zaki nutqi shakllanadi. Hozirgi kundagi Xalqaro baholash dasturida ham bu
asosiy o’rinni egallagan. Xalqaro baholash dasturida o’quvchilarni oddiydan 
murakkabga qarab o’qitish, o’qish tezligi, fikrni aniq va ravon bayon etish asosiy
o’rindadir. Prezidentimiz tashabbuslari bilan o’tkazilayotgan “Yosh kitobxon” 
ko’rik-tanlovi bunga misol bo’la oladi. O’tkazib kelinayotgan bu tanlov shu 
kungacha bir necha kitobxonlarni kashf qildi. Bu orqali o’quvchining so’z boyligi 
oshadi, nutqi mukammal darajada rivojlanadi, mana shunday tanlovlar 
yoshlarimizni salohiyati kuchli, dunyoqarashi teran fikrli bo’lishiga yordam beradi. 
Buning uchun esa biz o’qituvchilarning xizmatlari juda katta bo’ladi. Hozirgi 
axborot texnologiyalari tez fursatda rivojlanib borayotgan davrda biz o’qituvchilar 

---