Ilm-fan taraqqiyotida zamonaviy metodlarning qo‘llanilishi

ILM-FAN TARAQQIYOTIDA ZAMONAVIY METODLARNING QO‘LLANILISHI 27.02.2023 
30-SON
HTTPS://ACADEMICSRESEARCH.COM/INDEX.PHP/CONFERENCE
 
40 
sharqda allomalarimiz nutq madaniyati va muloqot odobiga oid fikrlarni
bildirganlar. Hattoki , so‘z va uning qudrati haqida muqaddas manba ,,Quron 
‘‘ da , hadislarda , Yusuf xos Hojib, Ahmad Yugnakiy , Farobiy ,Navoiy , 
Koshifiy shu kabi ko ‘plab allomalar ijodida ham, ayni shu nutq madaniyati 
va muloqot odobiga doir juda ko‘p qimmatli ma’lumotlar keltirib o‘tilgan.
Ularni ba’zilari bilan quyida tanishib chiqamiz.
Hadislardan birida shunday deyiladi: ,, Biz har bir aytgan so‘zimiz uchun
ma’sulmiz ‘‘. Yana birida ,,Odamlar zohiran gurung shaklidagi g‘iybatlarning
botiniy olamda nomai amolig‘a gunoh bo‘lib bitilayotganidan g‘ofildirlar ‘‘.
Shuning uchun har bir inson shirinso‘z , muloyim bo‘lishiga intilmog‘ lozim 
. ,,Quron ‘‘ ning ,,Isro ‘‘ oyatida ham alloh taolo musulmonlarni o‘zaro
munosabatlarida , suhbatlarida shirin so‘zli bo‘lishni buyuradi. 
Til insonning jismidagi eng kichik , ammo e’tiborga loyiq a’zosidir. Uni
faqat xayrli , yaxshi muomalada ishlatish va yomon , dilozor so‘zlarni
aytishdan saqlash lozim.Muhammad (alayhissalom) tilni nojo’ya so’zlardan 
asrashga,imkon qadar sukut saqlashga buyurib:’’Kim Alloh taologa va ohirat kuniga 
imon keltirgan bo’lsa, faqat yaxshi narsalarni gapirsin yoki jim tursin’’, deya 
marhamat qiladilar. 
Islom dinida tilga bu qadar katta e’tibor berilishining boisi, tilning qalbga 
yaqinligidir. Qaysi bir insonning qalbi pok va sof bo’lsa,uning tilidan bol tomib, 
shirin gaplar chiqadi.Bunday kishilarning do’sti ham ko’p bo’ladi. 
Til va qalb o’rtasidagi uzviy bog’lanish haqida Rasululloh (sollallohu alayhi va 
sallam) bunday deganlar: ,,Bandaning imoni to‘g‘ri bo‘lmaydi , toki uning qalbi
to‘g‘ri bo‘lmaydi, toki uning qalbi to‘g‘ri bo‘lmaydi , tili to‘g‘ri bo‘lmaguncha
‘‘. Yuqoridagilardan ko‘rganimiz tilning hayotimizdagi ahamiyatini anglash
shirin so‘zli bo‘lish har bir musulmonning burchidir.
Sharqning buyuk allomalaridan ko‘pchiligi aynan shu zabonning shirinligi,
suhbatning mazmundorligi haqida fikr yuritar ekanlar quyidagilarga amal qilish

---