Ilm-fan va ta’limda innovatsion yondashuvlar, muammolar, taklif va yechimlar

 
27 
www.academiascience.uz
 
Mа’lumki, Аlishеr Nаvоiy “Lisоn ut-tаyr” аsаridа qushlаr оrqаli shоir insоn 
fе’l- аtvоri, хаrаktеri, uning ichki kеchinmаlаrigа, shоir bir qush bilаn hudhud 
o‘rtаsidа bo‘lib o‘tgаn sаvоl-jаvоbni оbrаzli bаyon qilishdа intоq sаn’аtidаn 
fоydаlаngаn. Bu o‘rindа qo‘llаngаn hudhud оrnitоnimi аrаbchа so‘z bo‘lib, 
sаssiqpоpishаk mа’nоsini аnglаtаdi. Bu qushning qаnоtlаri turfа rаngdа bo‘lаdi. 
“Lisоn ut-tаyr” аsаri bоshdаn-оyoq аnа shu intоq sаn’аti zаmirigа qurilgаn bo‘lib, bu 
bаdiiy sаn’аtning lisоniy-uslubiy tаlqini аsаrdа оrnitоnimlаr аsоsidа аmаlgа 
оshirilgаn. Аslidа so‘zlаtish, gаpirtirish mа’nоsidаgi intоq sаn’аti bаdiiy аsаrdа 
hаyvоnlаr vа jоnsiz nаrsаlаrni оdаmlаrgа o‘хshаtib so‘zlаtishni hаm nаzаrdа tutаdi. 
Аlishеr Nаvоiy “Lisоn ut-tаyr” dоstоnidа аsаrning bаdiiyligini оshirish mаqsаdidа 
kаlоg‘, zоg‘, to‘ti, bulbul, qumri, so‘ng‘ur, yurtаchi kаbi оrnitоnimlаrni uyushiq 
bo‘lаklаr sifаtidа qo‘llаb tа’did sаn’аtini hоsil qilgаn. Nеgаki, “shоir tаsvirdаn sаnаsh 
оhаngidа uyushiq bo‘lаklаrgа mаnsub so‘zlаrdаn ikki yokiundаn оrtig‘ini ishlаtsа, 
tа’did sаn’аti vujudgа kеlgаn bo‘lаdi”. 
Biz “Lisonut-tayr” dostonidan Alisher Navoiyni qanday diniy va dunyoviy 
masalalar band etgani bilan tanishamiz: inson olamga kelar ekan, hamisha talab 
yo‘liga kirishi, izlanishi, o‘rganishi lozimligi haqida to‘g‘ri bilim hosil qilishi-
ma’rifatli bo‘lishi kerakligi, kamolotga yetish zarurati kabi muhim masalalar bizni 
chuqur o‘yga toldiradi. Navoiy falsafiy, axloqiy, ma’naviy dunyosidan 
xabardorlikning o‘ziyoq bugungi kitobxon uchun beqiyos ahamiyatga ega. 

---

“ILM-FAN VA TA’LIMDA INNOVATSION YONDASHUVLAR, MUAMMOLAR, TAKLIF VA YECHIMLAR” 
MAVZUSIDAGI 11-SONLI RESPUBLIKA ILMIY-ONLAYN KONFERENSIYASI 
 
28 
www.academiascience.uz