shadi.
Berilgan.
m = 20 g = 2 • 10 -2 k g ,
Ц = 4 g / m o l = 4 k g / k m o l ,
V = 32litr = 32 -10 -3 m 3,
V2 = 9litr = 9 • 10 -3 m 3,
P1 = 4,1atm = 4,1 • 105 Pa,
P2 = 15,5atm = 15,5 •Ю5 Pa,
Tmax = ?(K ).
127
Yechilishi. Gazning bosimi bilan hajmi chiziqli bog‘langanligi uchun p = a V + b deb yozish
mumkin. Bu yerda a va b - o ‘zgarmas o ‘zgarmas koeffitsiyentlar bo‘lib, ular masalaning shartidan to
p _p
__ 1 1
4
piladi, ya’ni a =
—1
-------— = --------—
10 8
— — ; b = p, _ a ■ V yoki b = p
2
_ a ■ V
2
ga binoan,
V _ V
2
2 3
m
b = —------
1
-------
1
-----
2
= 2 0 a t m = 2 ■ 1 0
6
P a . Ideal gaz holat tenglamasining p V =
RT
V _ v
2
и
ifo-dasiga binoan, p bosimning yuqoridagi ifodasiga qo‘ysak, a ■
V + b ■ V = co n st ■ T hosil bo‘ladi.
De-mak, gaz hajmining temperaturaga bog‘lanishi paraboladan iborat ekan (2-rasm). Bu egri chiziq
b
_2 з
Vmax
=
~ — = 2 0 litr =
2
■
10
m hajmda maksimumga erishadi, bu vaqtda yuqoridagi kvadrat teng-
2
a
lamaning ildizlari bir xil bo‘ladi. Hajmning Vmax qiymatiga gazning quyidagi bosimi to‘g ‘ri keladi:
p m,x = a Vmx +
b
= _
2 + b
=
2
= 1 1 0 6
Pa.
Binobarin, ideal gazning holat tenglamasidan silindrdagi gazning eng yuqori temperaturasi
m n
■
V
max
max
T max
= ------------ ------- bo ladi.
U
R
106 ■
2 ■10_2 ■
4 ■10_*
4000
Hisoblash.
T
x = -------------------------------- K = --------- «
490
K
max
0,02
■
8,31
8,31
Javob. Tmax *
490
K .
Bugungi kunda ta’lim muassasalarida fizika o‘qitish sifati va samaradorligini oshirish, ta’lim jara-
yoniga zamonaviy o‘qitish metodlarini joriy qilish, iqtidorli o ‘quvchilarni saralash, mehnat bozoriga raqo-
batbardosh mutaxassislarni tayyorlash, ilmiy tadqiqot va innovatsiyalarni rivojlantirish hamda amaliy na-
tijadorlikka yo‘naltirishga katta e’tibor qaratilmoqda [
2
].
Yuqorida yechimi bilan ko‘rsatilgan, yilda bir o ‘tkaziladigan asosiy olimpiadaning to‘rt bosqichga
mo‘ljallangan izojaroyonlar mavzusiga doir bo‘lgan masalalar, iqtidorli o ‘quvchilarni aniqlash va iqtidorli
o ‘quvchilar zaxirasini boyitish uchun xizmat qiladi.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyoyevning “Iqtidorli yoshlarni aniqlash va yuqori mala-
kali kadrlar tayyorlashning uzluksiz tizimini tashkil etish chora-tadbirlari to‘g ‘risida”gi 2019-yil 3-maydagi PQ-
Do'stlaringiz bilan baham: |
