Alloh Taolo va uning husni jamolini madh etuvchi vasf g‘azallar;
Ilohiy ishqni madh va talqin etuvchi g‘azallar;
Ayriliq motividagi g‘azallar;
Majoziy ishqni kuylovchi g‘azallar;
Tabiat go‘zalligini kashf etuvchi g‘azallar;
Tabiat manzaralari bilan ruhiy olam uyg‘unligini ochuvchi g‘azallar;
Do‘st-yorlik munosabatlariga bag‘ishlangan g‘azallar;
Ijtimoiy adolat mavzudagi g‘azallar;
May tavsifiga bag‘ishlangan g‘azallar;
Zamondan shikoyat ruhida yozilgan g‘azallar.
Devonda bu g‘azallar “Na’t”, “Muxtara’”, “Tatabbu’”, “Maviza’”, “Dar tavr”, “Dar hamon uslub”, “Ayzan” singari sarlavhalar bilan berilgan. Va ularning qaysi birini olmaylik, shoir o‘z lirik qahramoni portretini, uning psixologik ruhiy kechinmalarini ajoyib badiiy chizgilarda ochib beradi. Navoiyni tushunish uning ichki dunyosini, ma’naviy olamiga kira olish uchun uning teran fikrlarini o‘qibgina qolmasdan, teran uqib olish, idrok etish lozim.
2.2. Muxtara’ g‘azallarda ishq, oshiq, ma’shuqa, ag‘yor tasviri
“Agar zi ayni chafo chashmi o' dilam bishkast…”
Agar zi ayni chafo chashmi o' dilam bishkast,
Chi mardumi mutavaqqe buvad zi kofiri mast?
Maro, ki murg'i dil az qaydi dom forig' bud,
Ba halqamo'yi yake turra shud digar pobast.
Chu nahli qadditu dar bog'i sina binshan dam
Ba sina tiri tu chun naxli digaram binsham.
Xudi furo'xta rindon mayi mug'ona xarand,
Na xudparast chu shayx ast rindi bodam rast.
Zi avchi maykada ba bomi charx furud ,
Ki himmatam nakunad mayl so'i manzili past.
Zi dasti mug'bacha may no'sh so'zam, ey zohid,
Ki hast Kavsar-u hur, in du dar gar hast.
Ba boda xastii xudro bisho'y , ey Foniy,
Ki az hazor balo rast ,on ki az xud rast.
Vazn ko'rsatkichi.
V-V-/ V- - - /V- - - / -
Hazaji musammani abtar.
Mafoilun mafoiylun mafoiylun fa.
Do'stlaringiz bilan baham: |
