Imkoniyatlari

Pedagogik ta’lim klasteri: muammo va yechimlar 
Pedagogical Education Cluster: Problems and Solutions 
Кластер педагогического образования: проблемы и решения 
Chirchik, Uzbekistan 220 International Conference 
so„zlashuvchi manbalar: innovatsion ta‟lim klasteri - natijalar: taxminan 222 000 , 
o„quv klasteri - natijalar: taxminan 318 000 ni ko„rsatmoqda.
Konnotatsiya - (kech. lot.dan connotatio. con “birgalikda” toto “belgisi”) 
nuqtai nazaridan ingliz va rus tilidagi atamalar deyarli mos keladi. Sababi, 
bizningcha, aniq ularning hammasi M.Porter tomonidan berilgan klasterning 
klassik ta‟rifiga asoslanadi. Rus tilidagi ilmiy adabiyotda “ta‟lim klasteri” 
konseptual sohasi bilan bog„liq ko„plab tadqiqotlar markaziga aylanib 
bo„ldi. O„rganilgan manbalar shuni ko„rsatadiki, bu muammo 10 yil davomida 
Rossiya ta‟lim maydonida yaqindan o„rganilgan. Ingliz tilidagi manbalarni tahlil 
qilishlar natijasi shuni ko„rsatdiki, ta‟lim klasterlari chet ellarda ta‟lim amaliyotida 
keng qo„llaniladi, muammo bo„yicha nazariy tadqiqotlar hajmi esa unchalik katta 
emas. Rus adabiyotida, aksincha, katta miqdordagi nazariy tadqiqotlar tashkil topdi 
va allaqachon faoliyat ko„rsatayotgan o„quv klasterlari tahlili kam sonli nashrlar 
bilan ifodalandi. Amaldagi o„quv klasterlarining modellari chet elda ham, 
mamlakatimizda ham o„ziga xos xususiyatga ega. Rossiya amaliyotida klaster 
siyosati, aksariyat hollarda, klasterlarni shakllantirish va rivojlantirishga 
qaratilgan. Chet elda bo„lsa, uning maqsadi asosan mavjud klasterlarni qo„llab-
quvvatlashdir. 
Amerikalik iqtisodchi M. Porterning ishlarida yetakchilari Massachusets va 
Garvard universitetlari bo„lgan Massachusets o„quv klasteri tahlil qilinadi, uning 
boshqa davlatlar (birinchi navbatda Kaliforniya) va boshqa mamlakatlar bilan 
taqqoslaganda mamlakatdagi ta‟lim sohasidagi o„rni batafsil tavsiflanadi. Evropada 
ta‟lim sohasida klaster siyosatini faol amalga oshirish asosan 1990-yillarda, 
“iqtisodiy klaster” atamasini ommalashtirish davridan boshlandi. Masalan Buyuk 
Britaniyada tibbiyot ta‟lim bo„yicha ko„plab innovatsion klasterlar o„sdi (10 ga 
yaqin sayt topildi). Bunday klasterlar tibbiy yordamni takomillashtirish bo„yicha 
nazariy g„oyalar tibbiyot amaliyotiga kirib boradigan mexanizm sifatida 
qaraladi. Bularning barchasi faqat innovatsion amaliyotda yetakchi o„rinni 
egallagan universitetlar, mahalliy hokimiyat idoralari, xayriya tashkilotlari va 
xususiy kompaniyalar bilan yaqin hamkorlik orqali amalga oshiriladi.
Fransiyada ekotizimlarni takomillashtirish bo„yicha eng faol rivojlanayotgan 
klasterlarning 71 tasi mavjud bo„lib, ular qatoriga kompaniyalar, xalq ta‟limi 
muassasalari va ilmiy-tadqiqot laboratoriyalari kiradi. Ular o„zlarini xalqaro 
miqyosda eng ilg„or va muhim texnologiya sohalarida egallaydilar va ularning 
a‟zoligi xorijiy firmalar uchun ochiq. Amerika Qo„shma Shtatlari ta‟lim 
texnologiyalaridagi innovatsiyalarni sekinlashtiradigan to„siqlarni bartaraf etishga 
yordam beradigan maxsus integratsiyalashgan ekotizimlarni yaratish bo„yicha 

---