Imom G’azzoliyning iqtisodiy qarashlari

Savdogar o’z hunari yoki savdosida ijtimoy farzlardan birini bajarishni maqsad qilishi kerak. Biror kishi oziq-ovqat, kiyim kechak va uy-joy, zarur jihozlar va mebellar, turmush qurish va bolalarni tarbiyalash va oila uchun ba’zi mulkka ega bo’lish uchun zarur bo’lganidan ko’p yoki kam ishlamasligi kerak, ammo Al-G’azzoliy bu ehtiyojlarni qondirish uchun standardlarni aniq belgilamaydi. U Payg’ambar (s.a.v.), sahobalar va ulardan keyin o’tganlar hayotiga oid me’yorlarga ishora qiladi. Lekin o’z jamiyati, uning tabiiy ne’matlari va o’rtacha turmush darajasini chetlab o’tadi. Hatto xayriya ishlari uchun pul topish va jamg’arish taklifi ham ma’qullanmagan.

Imom Al-G’azzoliyning iqtisodiyotga oid qarashlari tavsifi.

Savdogar o’z hunari yoki savdosida ijtimoy farzlardan birini bajarishni maqsad qilishi kerak. Biror kishi oziq-ovqat, kiyim kechak va uy-joy, zarur jihozlar va mebellar, turmush qurish va bolalarni tarbiyalash va oila uchun ba’zi mulkka ega bo’lish uchun zarur bo’lganidan ko’p yoki kam ishlamasligi kerak, ammo Al-G’azzoliy bu ehtiyojlarni qondirish uchun standardlarni aniq belgilamaydi. U Payg’ambar (s.a.v.), sahobalar va ulardan keyin o’tganlar hayotiga oid me’yorlarga ishora qiladi. Lekin o’z jamiyati, uning tabiiy ne’matlari va o’rtacha turmush darajasini chetlab o’tadi. Hatto xayriya ishlari uchun pul topish va jamg’arish taklifi ham ma’qullanmagan.

Imom G’azzoliy hukmdorlarga o’z fuqarolari oldidagi burchlarini bajarishni’ ularning ehtiyojlarini qondirishni va shariat tomonidan ruxsat etilmagan soliqlarni yig’ish kabi buzuq ishlardan voz kechishni tavsiya qiladi. Xalq tanqislikka duchor bo’lib, o’z ehtiyojlarini qondirish uchun tirikchilik qilish yo’lini topa olmay qolganda, ularga yordam berish, davlat xazinasidan oziq-ovqat va naqd pul bilan ta’minlash hukmdorlarning burchidir. Shariatda ko’rsatilgan soliqlardan yuqoriroq soliqlarga kelsak, mudofaa va hokazo xarajatlarni hech qanday daromaddan qoplay olmagandagina ruxsat berar edi. Aynan shu hollarda davlat tomonidan qarz olishga ham ruxsat berilgan.

Davomi.