Infinitivli birikmalarni tarjima qilish muammolari

Infinitivli birikmalarni tarjima qilish muammolari

Nomozova Feruza

Reja:

• 1. Infinitiv haqida umumiy maʼlumot.
• 2. Infinitivli birikmalarning ishlatilish holatlari.
• 3.Mustaqil infinitivli birikma.

Infinitiv haqida umumiy maʼlumot

Infinitiv - fe’lning shaxsi noma’lum shakli bo’lib, harakatning nomini bildiradi va shaxsini ham, sonini ham ko’rsatmaydi . Infinitivning ko’rsatkichi tarjima qilinmaydigan va urg’u olmaydigan to yuklamasidir.

Infinitivli birikma – infinitiv bilan boshlangan so’z birikmasi. Masalan:

- to go home early tonight

- to study hard

Infinitivli birikmalarning ishlatish holatlari

• Infinitivli birikma ish-harakatni ifodalaydi, boshqa turdagi iboralar (masalan, ot so’z turkumlari, sifatdosh so’z birikmalari yoki ergash gaplar) harakatni ifodalamaydi. Infinitiv ibora har doim ish-harakatni ifodalasa-da, gap ichida turli vazifalarni bajarishi mumkin. Asosan, infinitiv ot, sifat yoki qo’shimcha sifatida ishlatilishi mumkin.

Ingliz tilida infinitiv fe’l ikki xil bo’ladi: to yuklamasi oladigan va to yuklamasisiz ishlatiladigan infinitiv fe’llar. Masalan, ”work” so’zining o’zi ham, fe’lning yuklama bilan” to work “bo’lib kelishi ham infinitiv shakl hisoblanadi.

Ingliz tilida infinitiv shakldagi fe’lning qachon to yuklamasi bilan, qachon yuklamasiz ishlatishning alohida qoidalari mavjud.

To siz ishlatilinadigan fe’llarga hear, feel, see, watch, let, help, and make kiradi.

• They let their son stay home alone.
• We watched the team win their first championship.

Ingliz tilida bosh kelishikdagi ot va infinitivdan iborat birikma uchraydi. Bunday birikmalar mustaqil infinitivli birikma deyiladi. Bu birikmadagi ot infinitiv ifodalagan ish-harakatning bajaruvchisi yoki shu ish harakat ta’siridagi shaxs yoki buyumdir. Bunday birikmalar odatda, gap ning oxirida keladi va vergul bilan ajratiladi. Mustaqil infinitivli birikmalar yuridik matnlarda va tijorat hujjatlarida uchraydi:

- The sellers offered the buyers 5000 tons of gas oil, delivery to be made in October.

Xulosa

Demak, xulosa qilib shuni aytishimiz kerakki, ingliz va ozbek tillarida soz birikmalari oziga xos xususiyatlarga ega va bu ikki tilda soz birikmalarining sintaktik tahlili ham tubdan farq qiladi.Ingliz tili grammatikasida infinitiv ibora odatda “to” so’zidan boshlanadigan jumla bo’lagi bo’lib, darhol fe’ldan keyin va keyin fe’lni to’ldirish uchun boshqa har qanday qo’shimcha so’zlardir. Shuni taʼkidlab oʻtish kerakki, oʻzbek tilida ham ingliz tilida singari infinitivli birikmalarni tarjima qilish usullari ancha rivojlangani koʻrinib turibdi.

Eʼtiboringiz uchun tashakkur