Inflyatsiya va uning yuzaga kelish sabablari

Kreditning mohiyati. Kreditning funktsiyalari va qonunlari .

Kredit (lat.creditum - qarz) - naqd pul yoki tovar shakli to'lash, to'lash va kechiktirish shartlari bo'yicha. Qanaqasiga iqtisodiy kategoriya aholiga kredit - bu qiymat harakati bilan bog'liq ijtimoiy munosabatlarning ma'lum bir turi. Bu harakat transferni o'z ichiga oladi Pul- bir muddatga kreditlar, va qarz oluvchi egalik huquqini saqlab qoladi.
Kreditning mohiyatini tahlil qilishda uchta elementni ajratib ko'rsatish kerak:
- Mavzu;
- ob'ekt;
- kredit foizlari.
Kredit munosabatlarining ob'ekti qarzga olingan qiymat (ssuda kapitali) hisoblanadi.
KREDIT FUNKSIYALARI.
1. Qayta taqsimlash funksiyasi. 2. Tarqatish xarajatlarini tejash funksiyasi.
3. Naqd pulni kredit bilan almashtirish funksiyasi.
4. Kapital kontsentratsiyasini tezlashtirish funksiyasi.
5. Rag'batlantiruvchi funktsiya.
Kredit zamonaviy taraqqiyotning asoslaridan biridir bozor iqtisodiyoti... Kredit munosabatlarining paydo bo'lishini ichki iste'mol uchun mahsulot ishlab chiqarishdan emas, balki ayirboshlash sohasida izlash kerak. Iqtisodiy asos kredit munosabatlari: mablag'lar (kapital) muomalasi va aylanmasi. Tebranishlar, mablag'lar oqimining shakllanishi, resurslarga bo'lgan ehtiyoj va ularni qoplash manbalarining o'zgarishi, kapitalning notekis aylanishi va aylanmasi tebranishlarning salbiy oqibatlarini bartaraf eta oladigan munosabatlarning paydo bo'lishiga olib keladi - bu kredit. Kredit berish imkoniyatining shartlari: 1. Ishtirokchilar - iqtisodiy munosabatlardan kelib chiqadigan majburiyatlarning bajarilishini moddiy jihatdan kafolatlovchi yuridik mustaqil shaxslar; 2. ishtirokchilar manfaatlarining mos kelishi.
Kredit tuzilishi: sub'ekt (qarz beruvchi va qarz oluvchi) va ob'ekt. Qarz beruvchi qarz beruvchidir. Resurslarni ma'lum muddatga haq evaziga taqdim etadi (banklar, korxonalar). Qarz oluvchi ssuda olayotgan va uni foiz bilan qaytarishga majbur bo'lgan shaxs (korxona va tashkilotlar, davlat). Qarzning ob'ekti - bu qarz beruvchidan qarz oluvchiga o'tkaziladigan va qaytarib beriladigan (lend qiymati). Qarz qiymati quyidagicha bo'ladi: kreditni joylashtirish - qarz oluvchilar tomonidan kredit olish - kreditdan foydalanish - resurslarni chiqarish (qarz oluvchining uy xo'jaligida qiymat aylanishini yakunlash) - kreditni qaytarish - qarz beruvchidan uning mablag'larini olish, ular uchun to'lov. .
Kreditning funktsiyalari va qonunlari.
Taqsimlash funktsiyasi: mablag'larni to'plash, mablag'larni joylashtirish (ya'ni, pul mablag'larini qaytarib berish asosida qayta taqsimlash). U o'zini namoyon qiladi: korxonalar va tashkilotlarning pul resurslariga bo'lgan ehtiyojlarini qondirish uchun ularni ma'lum muddatga mablag' bilan ta'minlash. Qayta taqsimlash - kredit iqtisodiyotning o'z-o'zidan makrotartibga soluvchisi bo'lib, xo'jalik yurituvchi sub'ektlarning qo'shimcha moliyaviy resurslarga bo'lgan ehtiyojlarini qondirishni ta'minlaydi, ammo iqtisodiyotda nomutanosibliklar yuzaga kelishi mumkin, davlat tomonidan tartibga solish zarur. kredit tizimi(kredit resurslarini ustuvor tarmoqlarga jalb qilish). Qayta taqsimlash darajalari: korxona - tovar va pul mablag'lari; davlat - yalpi mahsulot, milliy daromad... Emissiya funktsiyasi naqd pulni kredit bilan almashtirishdir. Nazorat funktsiyasi - qarz oluvchilar va kreditorlar faoliyatini nazorat qilish, kreditga layoqatlilik va to'lov qobiliyatini baholash, kreditlash tamoyillarini nazorat qilish. Kredit o'zining vaqtincha etishmasligini qoplaydi aylanma mablag'lar, kapital aylanmasini sezilarli darajada tezlashtiradi va, demak, tarqatish xarajatlarini tejaydi.
Kredit to'g'risidagi qonunlar: kreditni to'lash - qarz beruvchiga qarzga olingan qiymatni qaytarishni aks ettiradi, aynan ilgari vaqtincha foydalanish uchun o'tkazilgan; kredit balansi - kredit bilan, amalda yaratilgan qiymatlar bilan o'zaro aloqalar amalga oshiriladi; qarzga olingan qiymatning xavfsizligi - mablag'lar nafaqat iste'mol xususiyatlarini, balki qiymatini ham yo'qotmaydi; shoshilinchlik - kreditdan foydalanishning cheklangan muddati; maqsadli belgi - muayyan ehtiyojlar uchun. Kreditning roli: pul mablag'larini qaytariladigan ta'minlash, mahsulot ishlab chiqarish, sotish va iste'mol qilish jarayonlariga va pul muomalasi sohasiga ta'siri, uzluksiz ishlab chiqarish jarayonlari, pul mablag'lariga vaqtinchalik ehtiyojni qondirish, ishlab chiqarishni kengaytirishda (zaxiralarni va xarajatlarni ko'paytirish uchun) , Asosiy vositalar). Iste’mol kreditidan foydalanish aholining turli ehtiyojlarini tez qondirish imkonini beradi. Davlat krediti byudjet xarajatlarini qoplash uchun mablag'larni jalb qilish uchun ishlatiladi.


Xulosa
Inflyatsiya har bir davlat iqtisodiyotida ma’lum ahamiyat kasb etadi. Davlatning iqtisodiyotda olib borayotgan to’g’ri siyosati ya’ni soliq, pul, moliya, siyosatlari qo’yinki iqtisodiyotdagi harakatlari antiinflyatsion choralar inflyatsiya ko’rsatkichlarini bir maromda ushlab turadi. Bu esa har bir davlatning iqtisodiyoti rivojlanishida katta ahamiyat kasb etadi. Shunday qilib, hozirgi iqtisodiyotda ya’ni O’zbekistonimizda antiinflyatsion chora tadbirlar o’z samarasini bermoqda desam mubolag’a bo’lmaydi. Albatta, yurtimizda bunday chora tadbirlar tadbiq qilinishi bilan bir qatorda bu jiddiy sinovni yengish, hech shubhasiz ko’p jihatdan hammamizdan avvolo mas’ulyatni teran his qilishni, barcha imkoniyat va resurslarimizni ishga solishimizni talab qiladi. Aytish mumkinki bu resurslar yetakchi albatta yetuk mutaxasislar, kadrlar, iqtisodchilardir. Bu esa bizdan juda katta mas’ulyat talab etadi.
Demak, davlatning iqtisodiyotda mehnat, moliya bozoriga aralashuvi, soliq, pul, kredit siyosatlari inflyatsiyaning barqarorligini saqlab turadi. Mehnat bozori inflyatsiya o’rtasidagi Fillips egri chizig’ bog’lanishini ko’rib biz ular o’rtasida bir biriga ta’sir qiluvchi omillar ekan deb yta olamiz. Hozirgi vaqtda O’zbekiston iqtisodiyotida inflyastiya darajasi so’nggi yillarda biroz yuqoridir. Albatta, buning oldini olish uchun ko’plab ishlar qilinyapti. Shu o’rinda Prezidentimizning quyidagi so’zlari o’rinlidir: “Barchamizga bir xolat yaxshi ma’lum deb o’ylayman. Keyingi vaqtda ko’shni mamlakatlarda va jaxon bozorida oziq-ovqat maxsulotlari narxlarining keskin ko’tarilib borayotgani kuzatilmoqda. Bunday vaziyatda Respublikamiz ichki bozorining, axolimizning oziq-ovqat maxsulotlari bilan ishonchli taminlanishi aloxida axamiyat kasb etadi.
Shu munosabat bilan bizning 90-yillardayok g’alla mustaqilliga erishish, axolining un va nonga, boshqa xayotiy muxim oziq-ovqat maxsulotlariga bo’lgan talabini to’la ta’minlash vazifasini o’z oldimizga ko’yganmiz va uni muvaffaqiyatli xal etganimiz uzoqni o’ylab qilingan oqilona ish bulganini eslash urinlidir.”¹⁴
Xulosa o’rnida shuni aytish mumkinki, Bozor iqtisodiyotiga o’tish davrida mamlakatimizda olib borilayotgan antiinflyastion chora tadbirlar uz natijasini berib kelmoqda. Shu yo’lda sabot bilan tura olishi, mamlakatimizning kelajagi uchun poydevor bo’lib xizmat kiladi.
Inflyatsiyaning mohiyatini, sabablarini chuqur o’rganib, davlatimiz iqtisodi rivojlanishiga katta hissa qo’shishimiz mumkin va bu albatta davlat iqtisodiyoti tarraqiyoti belgisidir.