Informatika — (nemischa: Informatik, fransuzcha: Informatique, inglizcha: computer science komputer fani (aqshda), computing science hisoblash fani (Buyuk Britaniyada)) Informatika


Kompyuter arxitekturasi va tashkil etilishi


Download 271.95 Kb.
bet7/10
Sana17.06.2023
Hajmi271.95 Kb.
#1527938
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
Informatika

Kompyuter arxitekturasi va tashkil etilishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kompyuter arxitekturasi yoki raqamli kompyuter tashkiloti — bu kompyuter tizimining kontseptual dizayni va asosiy operatsion tuzilishi. U asosan markaziy protsessorning ichki ishlashi va xotiradagi manzillarga kirish usuliga eʼtibor qaratadi.[62] Kompyuter muhandislari alohida protsessor komponentlari, mikrokontrollerlarshaxsiy kompyuterlardan superkompyuterlar va oʻrnatilgan tizimlargacha boʻlgan kompyuter texnikasining hisoblash mantigʻi va dizaynini oʻrganadilar. Kompyuter adabiyotidagi „arxitektura“ atamasini 1959-yilda IBM’ning asosiy tadqiqot markazidagi Mashinalarni tashkil etish boʻlimi aʼzolari Layl R. Jonson va Frederik P. Brooks, Jr.









Qayta ishlash birligi

Mikroarxitektura

Ko'p ishlov berish

Protsessor dizayni









Hamma joyda hisoblash

Tizimlar arxitekturasi

Operatsion tizimlar

Kirish/chiqish









O'rnatilgan tizim

Haqiqiy vaqtda hisoblash

Ishonchlilik

Tarjimon

Bir vaqtning oʻzida, parallel va taqsimlangan hisoblash[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bir vaqtning oʻzida bir nechta hisoblashlar bir vaqtning oʻzida bajariladigan va bir-biri bilan potentsial oʻzaro taʼsir qiladigan tizimlarning xossasi.[63] Umumiy bir vaqtda hisoblash uchun bir qator matematik modellar ishlab chiqilgan, jumladan Petri tarmoqlarijarayon hisoblari va Parallel Tasodifiy Kirish Mashina modeli.[64] Bir vaqtning oʻzida bir nechta kompyuterlar tarmoqqa ulangan boʻlsa, bu taqsimlangan tizim deb nomlanadi. Ushbu taqsimlangan tizimdagi kompyuterlar oʻzlarining shaxsiy xotirasiga ega va umumiy maqsadlarga erishish uchun maʼlumotlar almashinuvi mumkin.[65]
Kompyuter tarmoqlari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kompyuter fanining ushbu sohasi butun dunyo boʻylab kompyuterlar oʻrtasidagi tarmoqlarni boshqarishga qaratilgan.
Kompyuter xavfsizligi va kriptografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kompyuter xavfsizligi — bu maʼlumotni ruxsatsiz kirish, buzilish yoki oʻzgartirishdan himoya qilish va tizimning moʻljallangan foydalanuvchilari uchun foydalanish imkoniyatini saqlab qolish maqsadida kompyuter texnologiyasining bir tarmogʻidir.
Tarixiy kriptografiya — bu maxfiy xabarlarni yozish va shifrlash sanʼati. Zamonaviy kriptografiya — bu hujumga uchragan taqsimlangan hisob-kitoblar bilan bogʻliq muammolarni ilmiy oʻrganish.[66] Zamonaviy kriptografiyada oʻrganiladigan texnologiyalar orasida simmetrik va assimetrik shifrlashraqamli imzolarkriptografik xesh -funksiyalar, kalit kelishuv protokollariblokcheynnol bilimlarni isbotlash va buzilgan sxemalar mavjud.

Download 271.95 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling