Informatika o’qitish metodikasi ta’lim yo’nalishi 213- guruh talabasi Xolmatov Baxtiyor G’ulomjonovichning Informatika fanidan

Matritsani transponerlash (транспонирование)

Transponerlashtirilgan deb shunday matritsaga (A^t) aytiladiki qachonki uning ustunlari satrlari bilan almashtirilsa. Qisqacha yozilganda agar A=(a_ij) unda A^t=(a_ji).

Transponerlashtirilgan matritsani belgilashda ba’zi bir hollarda «’» (A^’) simvolidan foydalaniladi.

Transponerlashtirish deb berilgan (A) matritsadan transponerlashtirilgan matritsaga o’tish operatsiyasiga aytiladi. Bundan ko’rinib turibdiki agar berilgan A matritsa mxn o’lchamga ega bo’lsa unda transponerlashtirilgan matritsa A^t nxm o’lchamga ega bo’ladi.

EXCELda transponerlashtirish uchun ТРАНСП funksiyasi ishlatiladi. Funksiya ТРАНСП (massiv) ko’rinishga ega. Bu yerda massiv – transponerlashtirilayotgan massiv yoki ishchi varaqdagi yacheykalar. Transponerlashtirishni mohiyati shundaki massivni birinchi satri yangi massivning birinchi ustuni, ikkinchi satri – ikkinchi ustuni va hokazo.

Misol uchun, quyidagi A3 katak A1:A2 sohaning yig’indisini hisoblaydigan SUM funksiyasini o’z ichiga olgan.

Formula kiritish

Formula kiritish uchun quyidagilarni ketma-ket bajaring.

1. 
   Bir katakni belgilang.
   
2. 
   Excel siz formula kiritmoqchi ekanligingizni bilishi uchun barobar (=) belgisini kiriting.
   
3. 
   Misol uchun, A1+A2 formulani yozing.
   

Maslahat: A1 va A2 deb yozish o’rniga, oddiygina A1 va A2 kataklarni tanlang.
4. A1 katakning qiymatini 3 ga o’zgartiring.

Excel avtomatik tarzda A3 katakning qiymatini qayta hisoblaydi. Bu Excelning eng kuchli xususiyatlaridan biri!

Formulani tahrirlash

Siz bir katakni tanlaganingizda, Excel o’sha katakning qiymati yoki formulasini formulalar qatorida ko’rsatadi.

1. Formulani tahrirlash uchun, formulalar qatoriga bosing va formulani o’zgartiring.

2. Enter tugmasini bosing.