Информатика

 Mustahkamlash uchun savollar. 

---

275 
1. Qo`shimcha kutubxonalar nima uchun kerak ? 
2.  kutubxonasi nima uchun kerak ? 
3. Faqat va sana bilan ishlash uchun qaysi kutubxona kerak ? 
4. Bitta simvolni standart oqimda chiqarish uchun qaysi operatordan 
foydalaniladi ? 
5. Getch() ning vazifasini ayting. 
6. Printf() umumiy yozilishi qanday ? 
7. Printf() ga d parametr qanday amalni bajaradi ? 
8. Printf(―s%s‖,s) nimani anglatadi ? 
9. Formatli kiritish operatorini ayting. 
10. Scanf(―s%s‖,s) nimani anglatadi ? 
5.13. Oqimli kiritish va chiqarish. 

Muhim so`zlar: fayl, oqimli kiritish, chiqarish, buffer, stdin, stdout, 
fopen, fputs, puts, fclose, perror. 

Bilib olasiz: oqim bilan ishlash, fayllardan o`qish, oqim bilan bog`liq 
fopen() parametrlari, qo`llash, perror() funksiyasi, fayllar bilan ishlovchi oddiy 
operatorlarni. 
C ++ tilining asosiy xususiyatlaridan biri oldindan rejalashtirilgan fayllar 
strukturasi yo`qligidir. Hamma fayllar, baytlar ketma-ketligi deb ko`riladi. UNIX 
operatsion sistemasida har bir qurilmaga «Maxsus fayl» mos keladi, shuning uchun 
C++ kutubxonasidagi funksiyalar fayllar bilan ham, qurilmalar bilan ham 
ma`lumot almashinishi uchun foydalaniladi. C++ tili kutubxonasida kiritish – 
chiqarish, quyi darajadagi kiritish, chiqarish va portlar uchun kiritish – chiqarish, 
oqimli daraja tizim xususiyatlariga bog`liq bo`lishi uchun bu yerda qaralmaydi. 
Oqimli chiqarish va kiritishda ma`lumotlar bilan almashish baytma-bayt amalga 
oshiriladi. Lekin tashqi xotira qurilmalari bilan almashish oldidan belgilangan 
ma`lumotlar bloki orqali amalga oshiriladi. Odatda u blokning minimal hajmi 512 
yoki 1024 baytga teng bo`ladi. Diskga o`qilishda ma`lumotlar operatsion 
qatordagi buferi yoziladi, so`ngra baytma bayt buferga yig`iladi, so`ngra diskka

---

276 
har bir murojaat qilinganda yagona blok sifatida uzatiladi. Shuning uchun 
ma`lumot almashishi diskka to`g`ridan to`g`ri murojaat qilishiga ko`ra tezroq 
amalga oshadi. Shunday qilib, oqim bu buferlash vositalari va fayldir.
Oqim bilan ishlashda quyidagi vazifalarni bajarish mumkin. 
-Oqimlarni ochish va yopish.
-Simvol, qator, satr, formatlangan ma`lumot ixtiyoriy uzunlikdagi 
ma`lumotlarni kiritish yoki chiqarish va fayl oxiriga yetganlik shartini tahlil qilish; 
-Buferlash va bufer hajmini boshqarish; 
-Ko`rsatkich oqimdagi o`rnini aniqlash yoki yangi o`ringa ko`chirish. 
Bu vazifalarni boshqaruvchi funksiyalar teng foydalanish dasturiga Stdio.h – 
faylini ulash lozim. Dastur bajarilishi boshlanganda avtomatik ravishda 5 ta oqim 
ochilib, bulardan: 
-Standart kiritish oqimi stdin; 
-Standart chiqarish oqimi stdout; 
-Xatolar haqida ma`lumotlar standart oqimi stderr;