Ing basket savat, ball toʻp sport turi, 3,05 m balanddagi


Download 241.73 Kb.
Pdf ko'rish
bet2/3
Sana05.01.2022
Hajmi241.73 Kb.
#221572
1   2   3
Bog'liq
Basketbol - Vikipediya

Basketbol — inglizcha basketball soʻzida

olingan (basket — savat, ball — toʻp)

boʻlib, har birida beshtadan oʻyinchi

ishtirok etadigan jamoaviy sport turidir.



Michael Jordan

 basketbol matchida 

slam dunk

qilmoqda.


Uyindan bosh maqsad — toʻpni qoʻl bilan

oʻynagan xolda 3,05 m balandlikdagi

shitga mustaxkamlangan savatga

tushirib, imkon qadar koʻproq ochko

olish. Xar bir jamoada beshtadan oʻyinchi

ishtirok etadi.

Basketbolning vatani AQSh, uning „otasi“

esa 


James Naismith

 hisoblanadi. Oʻyin

XIX asr oxirida paydo boʻlgan. Springfild

xalqaro mashgulotlar maktabining

jismoniy tarbiya oʻqituvchisi, bir paytlar

ajoyib regbichi va gimnastikachi boʻlgan

James Naismith (1861-yil tugʻilgan —

1932-yil vafot etgan) talabalarning qishki

paytda jismonan yanada koʻproq

chiniqtirish maqsadida zalda toʻp bilan




oʻynaladigan yangi oʻyin oʻylab topdi. U

toʻpni tashlash orqali talabalarning

merganligini tekshirib koʻrish uchun

qorovuldan ikki boʻsh quti keltirishni

iltimos qildi. Quti topa olmagan qorovul

meva solinadigan savat keltirdi.

Savatlarni balandligi 3,05 m bulgan

zalning ikki tomonidagi balkonga

oʻrnashtirdi. SHu tariqa basketbol

vujudga keldi. Neysmit yangi oʻyinning

qoidalarini ishlab chiqdi va 1891 yilning

21 dekabrda Springfild maktabining

zalida birinchi basketbol uchrashuvi

oʻtkazildi. Guruxda 18 talaba mavjud edi.

Uyinda xar biri 9 kishidan iborat 2 jamoa

ishtirok etdi. Basketbolning dastlabki

qoidalari 13 qismdan iborat edi va



ulardan baʼzilari xozirgacha saqlanib

qolingan. 1893 yilda savatlarni toʻrli temir

aylana bilan almashtirishdi. 1895 yilda

esa ular shitlarga oʻrnatildi. Oradan 2 yil

oʻtgach, xar bir jamoada 5 kishidan

maydonga tushadigan boʻlishdi. 1893

yilda frantsiyalik Mel Ridu Springfild

kollejini bitirgach, vataniga qaytdi va

xamyurtlarini yangi oʻyin bilan tanishtirdi.

SHu tariqa basketbol butun Yevropaga

tarqala boshladi. 1894 yilda esa Bob

Geyli xitoyliklarni, Dunkan Petton esa

xindlarni basketbol bilan tanishtirdi. 1927

yilning sentyabrda Jeneva jismoniya

tarbiya maktabi ochildi va Springfild

kolleji oʻqituvchisi doktor Elmer Beri

maktab direktorii etib tayinlandi. Ushbu



maktab bitiruvchilari tufayli basketbol

Latviya, Litva, Italiya, Frantsiya,

CHexoslavakiyada ommaviylashib ketdi.

Koʻpgina mamlakatlarda basketbol

assotsiatsiyalari tashkil topdi. 1932 yil 18

iyunda Jenevada milliy basketbol

assotsiatsiyalarining dastlabki xalqaro

konferentsiyasi oʻtkazildi va unda

Xalqaro Basketbol Federatsiyasi (FIBA)

tashkil etildi. 1999 yilga kelib FIBAga aʼzo

davlatlar soni 180 dan oshib ketdi. 1936

yilgi Berlin Olimpiadasidan boshlab

basketbol Olimpiadalar dasturidan oʻrin

oldi. 1935 yildan Yevropa, 1950 yildan

boshlab jaxon chempionatlari oʻtkazilib

kelinmoqda. Ayollar basketboli esa 1976

yili Monrealdagi Olimpiadada debyutini



nishonladi. AQSH t/j dunyodagi eng

kuchli basketbol jamoasi xisoblanadi.

Jaxondagi eng kuchli basketbol ligasi

xam Milliy Basketbol Assotsiatsiyasi

(MBA)dir. Liganing nomdor professional

basketbolchilari 1992 yilgi Olimpiadadan

boshlab AQSH t/j sharafini yirik

musobaqalarda xam ximoya qilib

kelmoqda. Olimpiada oʻyinlari basketbol

turnirida eng koʻp AQSH t/j golib

chiqqan — 12 marta, Faqatgina SSSR 2

marta (1972, 1988), Yugoslaviya (1980)

va Argentina (2004) Olimpiada

chempioni nomini tortib olgan. Basketbol

tarixidagi eng buyuk oʻyinchilar AQSHlik

Karim Abduljabbar, Lerri Berd, Medjik

Djonson, Uilt CHemberlen, Uilyam Rassel,



Maykl Jordon xisoblanishadi. Zamonaviy

basketbol yulduzlaridan SHakil Oʻnil, Kobi

Brayant, Tim Dankan, Alen Ayverson,

Lebron Djeymslarni eʼtirof etish mumkin.

Yevropa basketboli yulduzlaridan

rossiyalik Andrey Kirilenko, germaniyalik

Dirk Novitski, ispaniyalik Pou Gazol,

serbiyalik Predrag Stoyakovich va

frantsiyalik Toni Parkerlarni eʼtirof etish

mumkin. SHuningdek xitoylik Yao Min va

argentinalik Emmanuel Jinobili xam Dune

basketbol ixlosmandlari orasida katta

nufuzga ega.

Basketbol oʻyinchilarining

pozitsiyalari



Odatda, basketbol oʻyinchilari quyidagi

pozitsiyalarda oʻynashadi:

Hujumkor himoyachi (ing. Shooting


Download 241.73 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling