Ingliz tiliga o’zbek tillarida bosh bo`laklarning ifodalanishi

1.1. O'zbek tilida gap bo'laklarining tartibi

Keyingi yillarda yuzaga kelayotgan lingvistik tadqiqotlarda tarjima muammolariga katta e'tibor berilmoqda. Lingvislik tarjimashunoslik bo'yicha yaratilayotgan va amaliyotining juz'iy masalalari bilan bir qatorda ushbu sohaning mohiyati aks ettiradigan umumnazariy muammolar ustida ham bosh qotirilmoqda. Bu hol lingvistik tajribashunoslik taqiqotchilar e'tiborini borgan sari ko'proq o'ziga tortayotganidan dalolat beradi.

O'zbekiston chet tillardan mutaxassislik sifatida o'rgatiladigan va o'rgatilayotgan tillarni inobatga olsak, shu vaqtgacha ingliz, fransuz, nemis, va ispan tillaridan o'zbek tiliga tarjima qilishining lingvistik asoslari ishlab chiqilmagan. To'g'ri, bu sohada ma'lum yutuqlarimiz ham bor, lekin bu chet tillardan o'zbek tiliga tarjima qilish asoslarni yaratishga yetarli emas. Ko'p nazariy fikrlar hali umumlashtirilmagan.
Bevosita chet tillardan o'zbek tiliga tarjima qilingan asarlar tarjima nuqtai nazaridan tahlil qilinmagan. Qilingan tarjimalar tahlili yo'qligi uchun aksariyat nashr etilgan lug'atlarda so'z ma'nolarini aniq ma'nosi yo’q. Badiiy tarjimani iqtisodiy-siyosiy matnlar tarjimasi va ilmiy texnikasi: tarjimada ham yuqorida aytilgan muammolar mavjud. Hozirgi paytda nashr qilingan ishlarga ko'ra elektron lug'atlarga bo'lgan talab ortib bormoqda. Bunday nashr etilgan lug'atlarda ehtiyoj bo’lgan fikr tug’ilmasligi kerak. Zamonaviy talablarga javob beradigan lug'atlar tuzish dolzarb muammolar sirasiga kiradi. Chunki tarjimaning sifatli bo'lishi uchun sifatli va mukammal lug’atlar va tarjimalar bo’lishi shart.
Gap – fikr, tuyg‘u, istak va xabarni boshqalarga bildirish, yetkazish uchun qo‘llanadigan sintaktik birlik. Gap – nutqning nisbiy tugallangan fikrni ifodalaydigan bo‘lagi. Fikr bir so‘z yoki bir necha so‘zlar yig‘indisi bilan ifodalanishi mumkin. Gaplar tuzilishiga ko‘ra sodda va qo‘shma turlarga bo‘linadi. Ular ifoda maqsadiga ko‘ra to’rt xil bo‘ladi:
1. Darak gap.
2. So‘roq gap.
3. Buyruq gap. 4.Istak gap.