Ingliz va o`zbek tillarida ba`zi taom nomlarining etimologiyasi

Puding - shirin yoki achchiq taom bo'lishi mumkin bo'lgan asosiy taomning bir qismi hisoblanadi. "Pudding" atamasi lotincha "botellus" so'zidan kelib chiqqan bo'lib, "kichik kolbasa" degan ma'noni anglatadi va fransuzcha "boudin" so'zini keltirib chiqargan bo'lishi mumkin, bu dastlab O'rta asrlarda Yevropada mavjud bo'lgan qadoqlangan go'shtlarga ishora qiladi. Yana biri g'arbiy nemischa "pud" so'zidan kelib chiqqan bo'lib, "shishib ketish" degan ma'noni anglatadi. Oxsford inglizcha lug'atiga ko'ra, "puding" so'zi XIII asrga to'g'ri keladi.² Bu go'sht, charvi yog, jo'xori va ziravorlar bilan to'ldirilgan qo'y, cho'chqa yoki boshqa hayvonlarning oshqozoni yoki ichaklarini tasvirlaydi.
Crumpet - XVII asrga borib taqaladi; ehtimol crompid tortdan (so'zma-so'z "jingalak tort", vafli) yoki crompid dan, crumpen (so'zma-so'z "jingalak qilish") varianti. Boshqa etimologiya – kelt tiliga oid; Welsh crempog va Breton krampouezh ("crepe, pancake"). Birinchi marta 1936 yilda ishlatilgan "jozibali ayol" tuyg'usi; bu strumpet uchun kokney qofiyali jargon atamasi bo'lishi mumkin; muqobil ravishda, o'z-o'zidan yurak yoki sevgilim bo'lishi mumkin ("bo'sh ayol, fohisha") ga qarang.³
Bangers and Mash - garchi "bangers" iborasi Ikkinchi jahon urushidan boshlangan deb da'vo qilingan bo'lsa-da, u haqiqatan ham 1919 yilda ishlatilgan. "bangers" iborasi aslida Birinchi jahon urushi vaqtida Buyuk Britaniyada goʻsht yetishmay qolganda, kolbasalar tarkibida suv koʻp boʻlgan holda yaratilgan boʻlib, ular pishirilganda kuchli olovda yorilib ketadi.
Cho'pon pirogi (Shepherd`s Pie) - "Kottec-Pye" 1791-yil 29-avgustdan boshlab Parson Vudfordning kundalik yozuvlarida ko'p marta eslatib o'tilgan. Uning ta'kidlashicha, go'sht buzoq go'shti edi, lekin ustki qatlami qo`yilmaydi. U 20-asrda va undan keyin kartoshka pyuresi bilan usti qoplagan to'g'ralgan yoki maydalangan mol go'shtidan tayyorlangan taomlar uchun tez-tez ishlatilgan. Mol go'shti yangiligida yoki keyin ham pishirilishi mumkin; ikkinchisi keng tarqalgan edi. 20-asrda sovutgich yo'qligi sababli, ko'plab turar-joy oshxonalarida xom go'shtdan ko'ra pishirilgan go'shtni saqlash qulayroq deb topildi.⁴ Oshpaz Lui Diat 1940-yillarda uy bekalari o'zlarining yakshanbalik go'shtini sotib olganlarida, "ular bir necha kun davomida qolgan idishlarga qo'yish uchun etarlicha katta bo'laklarni tanlab olishgan".
Haggis - bu taomning nomi o'rta ingliz tilidan "hag" yoki "haggen" so'zlaridan kelib chiqqan bo'lib, maydalash yoki maydalash degan ma'noni anglatadi. An'anaviy Shotlandiya taomi, odatda neeps va tatties (shved pyuresi va kartoshka) va viski bilan iste'mol qilinadi. U maydalangan qo'y suti, jo'xori, ziravorlar va boshqa ingredientlardan tayyorlanadi. U an’anaviy tarzda qo‘yning qornida qaynatiladi.
O‘zbek tili ham taom turlariga boy. Ularning bir nechta misollari va ularning ma'nosi:
Mastava - fors tilidan olingan bo'lib, "most" - "smetana" va "ob" - "suv" degan ma'noni anglatadi. Darhaqiqat, mastava taomi qatiqdan olingan zardobda guruch qaynatib tayyorlanadi. Endilikda esa mastava sabzi, piyoz, guruch va boshqa masalliqlardan tayyorlanadi. Ta'mi va tayyorlash usuliga ko'ra qaynatilgan, qovurilgan, gilos, qiyma, xo'rda kabi turlari mavjud. (guruch o'rniga ko`k piyoz qo'shiladi). Mastavaning asosiy turi qo‘y go‘shti qiymasini qaynatib tayyorlanadi: mayda to‘plar qiyma go‘shtga piyoz va murch aralashtirib tayyorlanadi. Tortilgan go‘shtdan ajratilgan suyak qozonda qaynatiladi, pishganidan so‘ng suyaklari suziladi va sho‘rvaga guruch va dumaloq sharchalar qo‘shib qaynatiladi. Bundan tashqari, piyoz, pomidor, tug'ralgan sabzi, kartoshka yoki sholg'om qo'shishingiz mumkin. Mastava kosalarga suziladi, unga koriandr va qalampir sepiladi va dasturxonga keltiriladi. Qatiq alohida idishda beriladi.
Manti - bug' yordamida yupqa yoyilgan xamir ichiga yupqa to'g'ralgan go'shtdan iborat taom. Bu taom Markaziy Osiyo, Turkiya, Mo'g'uliston, Koreya, Tatariston, Qrim xalqlarining an'anaviy go'shtli taomidir. Manti so'zi xitoycha "mantou" so'zidan olingan ya`ni “ to`ldirilgan”, “ bo`sh” degan ma`nolarni anglatadi.⁵
Palov - bu so'z taom uchun ishlatiladigan ingredientlarning birinchi harflaridan kelib chiqqan. Ular: P- piyoz (piyoz), A- ayoz-sabzi (sabzi), L-laxm-go’sht (go’sht), O- olio-yog’ (yog’), V- vet-tuz (tuz). U ta'mi va tayyorlash usuliga ko'ra turli turlarga bo'linadi va har bir mamlakatda har xil tarzda tayyorlanadi. Taomning asosi guruchdir. Ushbu tarkibiy qismga qo'shimcha ravishda yog ', go'sht, sabzi, piyoz va boshqa ingredientlar ishlatiladi. Palov tayyorlanishi va tarqalishi jihatidan asosan Markaziy Osiyo va Yaqin Sharq xalqlari orasida mashhur. Masalan, O‘zbekistonda o‘zbek palovi o‘zbek oshxonasining asosiy taomlaridan biri hisoblanib, har bir xonadonda, to‘y-hashamlarda va dunyoning boshqa mamlakatlarida sevib iste’mol qilinadi.